| dc.description.abstract | Günümüzde koroner arter hastalığı oldukça sık görülen bir mortalite ve morbidite sebebi olup, tüm ölümlerin %20’sinden, kardiyovasküler kaynaklı ölümlerin ise %54’ünden tek başına sorumludur. Koroner arter hastalığı kalp yetmezliği gelişiminde de en önemli faktörlerden birisidir. Ventriküllerden basınç ve volüm yüklenmesi ile salınan brain natriüretik peptid (BNP), kalp yetersizlikli hastalardaki hemodinamik durumu yansıtan önemli bir biyokimyasal parametredir. Doku Doppler ekokardiyografi ise sol ventrikül geometrisi ve volüm yükünden etkilenmeden sol ventrikül fonksiyonları hakkında bilgiler vermektedir. Bu çalışmada koroner bypass cerrahisi sonrası konvansiyonel ekokardiyografi ile erken dönemde saptanan sistolik ve diyastolik fonksiyonlardaki değişimin pulmoner köşe basıncı, BNP ve doku Doppler parametreleri üzerine etkilerini ve bu parametrelerin birbiri ile ilişkilerini araştırdık.
Çalışmaya 2005 yılında Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde koroner bypass cerrahisi planlanan 30 hasta alındı. Hastaların cerrahi öncesi ve cerrahi sonrası 1. haftada pulmoner köşe basınçları, BNP düzeyleri ile konvansiyonel ve doku Doppler ekokardiyografik parametreleri değerlendirildi. Ekokardiyografik ölçümler 1. ayda tekrarlandı.
Hastaların bazalde ortalama ejeksiyon fraksiyonu %43.4 ± 10.0, doku Doppler ile saptanan ortalama S dalga hızı 9.2±1.6 cm/sn, BNP düzeyleri 269.6 ± 422.4 pg/ml, pulmoner köşe basıncı (PCWP) 12.57 ± 2.83 mmHg idi. Cerrahi öncesi ejeksiyon fraksiyonu ile ortalama S dalga velositesi arasında belirgin pozitif korelasyon olduğu izlendi (r = 0.395, p=0.001). Ejeksiyon fraksiyonu ile BNP ve PCWP arasında ise belirgin negatif korelasyon mevcuttu ( sırası ile r = -0.255, p= 0.04; r = -0.298, p=0.02).
Birinci hafta sonunda ortalama EF’de önemli bir değişim saptanmadı (p=0.44). Aynı şekilde ortalama S dalgası ve PCWP değerlerinde de belirgin değişiklik gözlenmedi (p=0.4 ve p=0.5). Ejeksiyon fraksiyonu ile PCWP ve ortalama S dalga velositesi arasında bazalde mevcut olan ilişkinin ameliyat sonrası birinci hafta sonunda da devam ettiği izlendi (sırası ile r = 0.441, p= 0.015; r = -0.406, p=0.02). Benzer şekilde doku Doppler ortalama E’ ve A’ dalga velositelerinde de revaskülarizasyon sonrası değişiklik izlenmedi (p=0.3 ve p=0.4). Diyastolik fonksiyonları gösteren parametrelerden izovolemik relaksasyon süresi (SE) ve E’/A’ oranında anlamlı değişim saptanmazken (sırası ile p=0.67; p=0.23), ortalama E dalga deselerasyon zamanında (EDZ) bazale göre belirgin azalma gözlendi (p=0.005). Ejeksiyon fraksiyonunda önemli bir değişim saptanmamasına karşın tüm hastaların postoperatif BNP düzeylerinde artış olduğu gözlendi (p=0.008). Brain natriüretik peptid artışı cerrahi öncesi normal sistolik fonksiyona (EF>%50) sahip olanlar ile olmayanlar (EF<%50) arasında farklılık göstermedi (p=0.363). Benzer şekilde BNP artış oranı ile aortik klemp ve kardiyopulmoner bypass süreleri arasında da ilişki saptanmadı (p=0.111, p=0.643).
Birinci ay kontrolde EF’de ameliyat öncesi döneme göre ortalama %4.5’lik artış gözlenmekle beraber bu artış istatiksel olarak anlamlı değildi (p=0.09). Ortalama S ve E’ dalgalarında bazale belirgin artış olduğu (sırası ile p<0.001 ve
p=0.004), A dalga velositesinde ise bir değişim olmadığı izlendi (p=0.408). Diyastolik fonksiyonları gösteren parametrelerden ortalama SE süresi ve E’/A’ oranında belirgin değişim saptanmadı (p=0.3 ve p=0.06). Ortalama EDZ süresinin ise bazale göre kısalarak anlamlılık sınırına yaklaştığı izlendi (p= 0.059). Ejeksiyon fraksiyonu ile ortalama S dalga velositesi arasında belirgin doğrusal ilişki bulunmasına karşın bu ilişki istatistiksel anlama ulaşmadı (r = 0.339, p=0.06). Ancak ejeksiyon fraksiyonu artışı saptanan hastalarda ortalama S dalga velositesinin belirgin şekilde arttığı ve ejeksiyon fraksiyonu ile korele olduğu izlendi (r = 0.589, p=0.001). Bu dönemde EF’de belirgin artış (>%10) saptanan hastaların 1. hafta sonu bakılan doku Doppler ve BNP değişimlerinin EF’ de belirgin artış saptanmayan hastalardan farklı olmadığı izlendi. Ancak postoperatif EF’de belirgin artış gözlenen grubun bazalde diğer gruba nazaran daha düşük ejeksiyon fraksiyonu ve daha yüksek pulmoner köşe basıncına sahip oldukları izlendi (sırası ile p=0.001 ve p=0.045).
Çalışmamızda cerrahi öncesi bakılan pulmoner köşe basıncı, BNP ve ortalama S dalga velositesinin sol ventrikül sistolik fonksiyonları hakkında bilgi verebileceği gözlendi. Bypass cerrahi sonrasında BNP düzeyinin tüm hastalarda sistolik fonksiyon bozukluğu, aortik klemp ve kardiyopulmoner bypass sürelerinden bağımsız olarak arttığı ve revaskülarizasyon sonrası BNP düzeyinin sol ventrikül fonksiyonlarını belirlemede bir değerinin olmadığı saptandı. Buna karşın PCWP ve ortalama S dalga velositesinin postoperatif sol ventrikül sistolik fonksiyonlarını değerlendirmede BNP’ye göre daha güvenilir olduğu izlendi. Diyastolik doku Doppler parametrelerinden sadece EDZ süresinde bypass sonrası erken dönemde kısalma olduğu gözlendi. Revaskülarizasyondan fayda gören hastaların erken dönemde belirlenmesinde postoperatif BNP, doku Doppler ve PCWP değişimlerinin yol gösterici olmadığı izlendi. Revaskülarizasyondan sol ventrikül sistolik fonksiyonları açısından belirgin yarar gören grubun, bazalde sol ventrikül ejeksiyon fraksiyonu daha düşük ve PCWP daha yüksek hastalar olduğu saptandı. | tr |
