Dönüştürücü ve etkileşimci liderlik niteliklerinin özendirme üzerindeki rolü
Özet
Bu araştırmanın temel amacı; çalışanların kendi bakış açılarından dönüştürücü ve etkileşimci
liderlerin özendirici niteliklerini iş yaşamlarındaki kişisel, ortamsal ve tutumsal görüşleriyle
değerlendirmeleridir. Bu kapsamda çeşitli sektörlerde işgören 324 çalışandan anket yöntemi
kullanılarak veri toplanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS 16 İstatistik programı
kullanılarak değerlendirilmiştir.
Elde edilen bulgular, çalışanların dönüştürücü ve etkileşimci liderlerden algıladıkları
özendirme düzeyleri arasında farklılıklar olduğu yönündedir. Farklı lider tipleri ile
çalıştıklarını varsayan çalışanlar ana hipotezler düzeyinde öykünülen etki, telkinle
güdüleme, bireysel destek, entelektüel uyarım, olasılıklı ödül (maddi – manevi) ve dışarıda
bırakarak yönetim (aktif – pasif) faktörlerine çoğunlukla ilgili akademik yazına uyacak
şekilde tepki vermişlerdir.
Diğer yandan akademik yazının alışılmış bulgularının haricinde sonuçlar da elde edilmiştir.
Etkileşimci lider ile çalıştığını varsayan bayan çalışanlar erkek çalışanlara göre dönüştürücü
liderlik algısı ile daha çok özeneceklerini belirtmişlerdir. Diğer yandan erkek çalışanların
lider tipi fark etmeksizin maddi olasılıklı ödül algıları bayan çalışanlardan daha güçlüdür.
Yine aynı şekilde dönüştürücü liderlik tutumu altında pasif dışarıda bırakarak yönetim algısı,
bayan çalışanları erkek çalışanlara nazaran daha çok özendirmektedir.
50-59 yaş grubunda bulunan erkek çalışanların etkileşimci lider algısını tercih ettikleri de
bulgulanmıştır. Entelektüel uyarımın dönüştürücü lider ile çalışıldığında özendirme üzerine
etkisi yaş faktörü ile ilişkilendirilebilmektedir. Entelektüel uyarımın etkileşimci lider ile
çalışıldığında özendirme üzerindeki etkisi hakkında ise farklılık bulgulanamamıştır.
Çalışanların işletmedeki çalışma sürelerinin liderin çalışanları özendirebilme kapasitesine
etki ettiği bulgulanmıştır. Çalışanların dönüştürücü liderlik tutumu altında aktif dışarıda
bırakarak yönetim algılarının çalışan özendirilmesi üzerindeki etkisi çalışanların işletmedeki
çalışma yıllarına göre farklılık gösterirken, etkileşimci liderlik tutumu altında bu atıf ortadan
kalkmış görünmektedir.
The main purpose of this study was; to explore the employees view by their own
personal,environmental and attitudinal reviews on how transformational and transactional
leaders motivate them by their daily work qualities.In this context, a total of 324 worker’s
data were collected by a survey from various sectors. The data obtained from this study was
evaluated by SPSS 16 statistical software.
The findings showed that workers perceived different levels of motivation levels from
transformational and transactional leaders.Employees working with diffrerent types of
leaders have reacted in accordance with relevant academic literature on idealized influence,
individualized consideration,intellectual stimulation,inspirational motivation, contingent
reward (tangible – intangible) and management-by-exception(active-passive).
On the other hand except findings were obtained than the academic writings. Female
employees who percepts to work with transactional leaders had more motivation levels with
transformational leaders than the male workers. On the other hand male workers tangible
contingent reward perception is more powerful than the women workers no matter what the
leader type is. In the same way, passive management by exception perception motivates
women workers more than male workers under transformational leadership attitude.
The preferred perception of male workers between 50-59 years of age was found as
transactional leadership. When percepted to work with transformational leader, there is an
effect of age on intellectual stimulation. When perceived to work with transactional leader,
there is no different rate of intellectual stimulation effect was found.
İt was also found that the run time of employees influence the capacity to be motivated by
the leader type they perceive. On the other hand under the behaviour of transformational
leadership, the perception of workers on active management by exception showed different
levels of motivation attitude but this significance disappeared under the transactional
leadership attitude.