dc.description.abstract | Son zamanlardaki yoğun ilgi nedeniyle kadınların iş hayatında yükselmelerine
açıklık getiren en kapsamlı kuramın sosyal sermaye kuramı ve temelini sosyometri
çalışmalarından aldığı kabul gören sosyal ağ yaklaşımının olduğu söylenebilir. Sosyal
sermayeyi sosyal ağlarda saklı olan ve sosyal ağlar sayesinde harekete geçen bir varlık
olarak değerlendirmek mümkündür. İnsan ilişkileri sayısal ve istatistiksel olarak
ölçülebilen bir unsur olmadığı için, sosyal ağ analizi yöntemleri geliştirilmiştir. Kadın
yöneticilerin insan sermayeleri ve sosyal sermaye düzeyleri yönetim kurulu üyesi
olmalarında etkili olmaktadır. Fakat son araştırmalar insan sermayesinin kadınların üst
düzey yönetim kadrolarına gelmelerinde tek başına yeterli olmadığını göstermektedir. Bu
nedenle kadınların iş hayatında yönetim kurulu üyeliği gibi üst düzey görevlere gelmelerini
sağlayan ve kolaylaştıran sosyal sermaye ile sosyal ağ ilişkilerini anlamak önemlidir.
Bu çalışma ile kadınların kariyer gelişimlerinde başarılı olmalarında sosyal sermaye
edinimleri ve sosyal ağ özellikleri ortaya çıkartılmış ve yazındaki boşluğun doldurulması
için sosyal ağlar bakış açısıyla bağımsız kadın yönetim kurulu üyelerinin sosyal sermaye
ve sosyal edinim biçimleri araştırılmıştır. Kadınların kariyerlerinde üst düzey görevlere
gelmelerinde sosyal sermaye edinim ve kullanım biçimleri erkeklere göre farklı
olmaktadır. Bu çalışma ile sosyal sermayenin kadınlar için önemine, sosyal sermaye
düzeyinin artışı veya azalışının kadınların hangi ağ geliştirme davranışlarına bağlı
olduğuna, kadınların sosyal sermayelerinin artması için hangi faaliyet ya da aktiviteleri
yapmaları gerektiğine ve kadınların sosyal ağ ilişkilerinde cinsiyete dayalı kalıp yargıların
etkilerinden arınmalarına değinilerek kurama katkı sağlamaya çalışılmıştır.
Çalışmada, Borsa İstanbul A.Ş.’ye kayıtlı şirketlerin yönetim kurulunda 2014-2016
yılları arasında görev yapan 70 bağımsız kadın üyeye ait ikincil veri taraması ile edinilen
sosyal sermaye ve sosyal ağ ilişkileri verileri kullanılmıştır. UCINET sosyal ağ analizi
programı kullanılarak her bağımsız kadın yönetim kurulu üyesinin sahip olduğu
merkezilik, aracılık, arasındalık, yapısal boşluk, merkez/çevre değerleri hesaplanmış, iç
grup ve dış grup üyelerinin ağ düzeneğindeki konumları belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda kadınların üst düzey yönetim kademelerine gelmelerinde sadece kadınlardan
oluşan (homojen) ağ ilişkileriyle edindikleri bağlayıcı sosyal sermayelerinin az olmasının
(önerme-1), yüksek düzeyde aracılık değerine sahip olmanın ve bu ilişkileri mentör,
danışman, sponsor veya koç gibi meslekleri yapan destek sağlayıcı aracı aktörlerle
kurdukları ilişkilerin fazla olmasının (önerme-3) ve ağ içinde sahip oldukları biçimsel
olmayan ağ bağlarının ve biçimsel olmayan gruplar içerisinde yer alma eğilimlerinin fazla
olmasının (önerme-5) beklendiği ortaya çıkmıştır. Kadınların erkek ağlarıyla olan
(heterojen) ağ ilişkilerinden edindikleri birleştirici ve köprü kuran sosyal sermaye
düzeylerine bakıldığında tüm kadınlar için geçerli bir sonuç çıkmamıştır (önerme-2). Son
olarak çok sayıda yönetim kurulu üyeliğine sahip olan kadınların sosyal ağ düzeneğinde
merkezi konumda ve yüksek düzeyde dışsal sosyal sermayeye sahip olmadıkları ve dışsal
sosyal sermayenin düşük olmasının çok sayıda yönetim kurulu üyeliğine sahip olma nedeni
olmadığı ortaya çıkmıştır (önerme-4). Bu sonuçlar hangi tür sosyal sermayenin kadınların
kariyerleri için daha önemli olduğuna belirginlik kazandırmıştır.
In recent days, it can be said that the most inclusive theory that clarifies the rise of
women in business life is accepted social network approach taken from social capital and
sociometry studies. It is possible to consider social capital and social networks as
complementary to each other and social capital as an asset hidden in social networks and
actuated by social networks. Since human relationships are not quantifiable and
statistically measurable, so methods of social network analysis have been developed.
Human capital and social capital levels are influential for women managers to be elected
board members. But recent research has emphasized that human capital alone is not
enough for women to reach senior management level. It is important to understand social
capital and social networking relationships that enable and facilitate women to attend
senior functions such as board membership in business.
In this research, the social capital acquisitions and social networking features of
women in their career development and social capital and social acquisition forms of the
independent women board members have been examined in order to fill the vacancy in the
literature. The way in which women acquire and use social capital for their career
development is different from men. This study has contributed to social capital literature
what kind of activities or activities should be carried out for the increase of social capital of
women and how they should be based on gender and being influenced by social norms in
relation to social networking, in order to determine how the social capital is distributed in
the society, to which elements the increase or decrease of the social capital level of women
depends on.
In this study, the data of social capital and social network relationships obtained
from the secondary data of 70 independent female board members of Borsa İstanbul A.Ş.
between the years 2014 and 2016 were used. Using the UCINET social network analysis
program, the centrality, betweenness, structural holes, center/periphery values of each
independent female board member were calculated and the positions of the internal and
external group members in the network organization were determined. At the end of the study, it is expected that in the career development of women, the binding social capital
they acquire by the network relationships (homogenous) of only-women is low
(proposition-1). It is hoped that there is a high degree of brokerage with the intermediary
values at the highest level and that these relationships are established by actors of
supportive agents who make professions such as mentor, consultant, sponsor or coach
(proposition-3). It is expected that there will be a large number of informal network
connection in networks and tendency to be included in informal groups (proposition-5).
When we look at the level of social capital that links and bridges women relationships with
(heterogeneous) networking with men's networks, there is no valid result for all women
(proposition-2). Finally, it has emerged that women with multiple directorships of board
directors do not have a centralized and high level of external social capital in the social
networks, and that the low external social capital is not the reason for having a large
number of board membership (proposition-4). These results have made it clear what kind
of social capital is more important for women's careers development. | en_US |