Milli mücadele döneminde rıza mühendisliği Halide Edib Adıvar

Abstract

Bu tez çalışması Milli Mücadele Dönemi’nde hem İstanbul Hükümeti hem de Ankara Hükümeti tarafından yürütülmeye çalışılan rıza mühendisliği uygulamalarını anlatmaktadır. Gustave Le Bon, Sigmund Freud ve Noam Chomsky gibi araştırmacıların literatüre katkısı ile ortaya çıkan bu kavram, halkların yöneten bir grup tarafından ikna edilmesi süreçleri ve bu süreçte uyguladığı çeşitli propaganda faaliyetlerinin bir bütünü olarak düşünülebilir. Bu kavram 20. yüzyıldaki çeşitli araştırmalar ile desteklenmiş ve halkla ilişkiler alanının en önemli araştırmalarından biri haline gelmiştir. İşte bu tez, bu yapılan çalışmaların belirttiği uygulamalara Milli Mücadele Dönemi’nde ne kadar sahne olmuş, bunu açıklamayı hedeflemektedir. Bu tez çalışması, yukarıda belirtilen halkla ilişkiler kavramının teorik boyutunun, tarihi süreç ile harmanlanmasını kapsanmaktadır. Bu kapsamı ile daha önce yapılan çalışmalar arasında özgün bir tez olması amaçlanmaktadır. Bu çalışma boyunca öncelikle bu kavramın tarihsel gelişimi, araştırmacıların bulguları ve vardıkları sonuçlar ile yöntemler belirlenmiştir. Daha sonra ise rıza mühendisliği kavramının Milli Mücadele Dönemi’ndeki uygulamaları açıklanmaya çalışılmıştır. Daha sonra Milli Mücadele'nin önemli figürlerinden olan Halide Edib Adıvar'ın propaganda faaliyetleri incelenmiştir. Sonuç olarak, bu tez çalışması, Milli Mücadele'nin kazanılmasında bahsedilen rıza mühendisliği çalışmalarının ne kadar önemli bir yere sahip olduğunu desteklemektedir. This study explains the practices of the manufacturing concept term during the Turkish War of Independence, by both Istanbul and Ankara Governments. This term, which appeared in the literature with the works of Gustave Le Bon, Sigmund Freud and Noam Chomsky, is defined as persuasion of the crowds by various propaganda practices by the ruling class. This term is supported by various works published in 20th century and became one of the most significant research areas of the public relations field. Therefore, this study aims to explain the relations between these researches and the methods have been used during the Turkish War of Independence. This study contains the theories introduced in the field of public relations above and their correlation with the historical chronology. In this aspect, it is aimed to promote this study as a unique one among the others. Throughout the study, the historiography of this term, the discoveries and results of the researchers and the methods are determined. Then, the practices of these findings are tried to be explained. In the last chapter, Halide Edib Adıvar's, who was one of the leading figures of the Turkish War of Independence, propaganda activities are examined. As a result, this study supports that the manufacturing consent activities, which have been conducted throughout the Turkish War of Independence, has very significant role for the victory.