| dc.description.abstract | Son dönemlerde özel şirketler tarafından uzaya seyahatler düzenlenmeye başlanmıştır.
Bu durum uzay turizmi ile uzay turisti, uzay katılımcısı veya uzay yolcusu gibi kavramların
doğmasına sebep olmuştur. Bir uzay aracı ile seyahat eden uzay yolcusunun uğradığı
zarardan doğan sorumluluğun tazmini konusu öğretide tartışmalıdır. Uzay cisminde bulunan
uzay yolcusuna, yeryüzünde, hava sahasında veya uzayda başka bir fırlatan devletin uzay
aracının çarpması halinde söz konusu zararı veren Fırlatan Devlet’in veya Uluslararası
Örgütün uluslararası sorumluluğu doğacaktır. Oysa uzay cisminde bulunan uzay yolcusuna
fırlatma esnasında, uzayda veya Dünya’ya dönüşü sırasında herhangi bir zararın gelmesi
durumunda uzay yolcusunun içinde bulunduğu uzay cismini “Fırlatan Devletin”
sorumluluğuna Sorumluluk Sözleşmesi’nin 7. maddesi gereği gidilemeyecektir. Sorumluluk
Sözleşmesi Fırlatan Devletin vatandaşlarına ve fırlatma anından itibaren uzay cisminin
inişine kadar uzay cismini çalışmasına katılan yabancı ülke vatandaşlarına
uygulanmamaktadır. Bu durumda olan ve zarar gören uzay yolcuları ancak fırlatan devletin
iç hukuk yollarına başvurarak zararlarını tazmin edebileceklerdir.
Türkiye’de de Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nca hazırlanan “Türkiye
Uzay Ajansı Kurulması ve Uzaya Yönelik Faaliyetlerin Düzenlenmesi Hakkında Kanun
Tasarısı (Türkiye Uzay Kanunu Tasarısı)” Bakanlar Kurulu’nca 13.02.2017 tarihinde
TBMM’ye sunulmuştur. Bu tasarı kanunlaşmamıştır. Bunun yerine, 13 Aralık 2018
tarihinde 30624 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 23 nolu “Türkiye Uzay Ajansı
Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi” ile Türkiye Uzay Ajansı kurulmuştur. Ne
kararnamede ne de kanun tasarısında her ne kadar hüküm bulunmayan hallerde Türk Sivil
Havacılık Kanunu (TSHK)’nun uygulanacağına dair bir hüküm bulunmasa da TSHK’nın
sorumluluk hükümlerinin ulusal Uzay Hukuku’na uygulanmasından daha uygun bir
yaklaşım yoktur. Ayrıca uzay araçları havalanabildikleri ve havada seyredebildikleri için
atmosferde (hava sahasında) bulundukları sürece TSHK bakımından da hava aracı
sayılmaktadır. Bu sebeple çalışmada iç hukukta uygulanması gereken kuralların
düzenlenmesine ışık tutmak adına Hava Hukuku’nun ticari hizmet faaliyetleri ile ilgili hukuk
kurallarına da başta TSHK olmak üzere değinilmiştir.
In recent years, travels to space by private companies have started to be organized. This
has led to the creation of concepts like space tourist, space participant or space traveler with
space tourism. The rewards of responsibility for damage caused by a spacecraft to a space
participant is a subject of discussion in the literature. The international liability of the
Launching State or the International Intergovernmental Organization will result in the case
of a damage given to a space participant in a space object of another launching state either
on the surface of the earth, in air or in space. However, in the event of any damage to space
passenger in the spacecraft during the launch of the spacecraft, in the space, or in the descent
phase to the Earth, the space passenger shall not be subject to the 7th Article of the Liability
Agreement for the responsibility of its own "Launching State". The Liability Convention
does not apply to nationals of the launching State and to foreign nationals participating in
space operations from the moment of launching to the descent of space object. In this case,
the space passengers will only be able to compensate their damages by resorting to local
remedies.
In Turkey, Ministry of Transport, Maritime Communications prepared "Draft Law of
Turkey Space Agency Establishment and Regulation of Space Activities (Turkey Space Law
Draft)" which was submitted to parliament by Board of Ministers on 13.02.2017. This draft
law has not been enacted. Instead, on 13 December 2018, Turkey Space Agency was
established with "Turkey Space Agency on Presidential Decree" no. 23 published in the
Official Gazette numbered 30624. In neither the decree nor the draft law, there is no
provision that in cases where there are no provisions, the Turkish Civil Aviation Law
(TSHK) should be applied, there will not be any more appropriate approach than applying
TSHK's liability provisions to national Space Law. In addition, the space vehicles which
could takeoff and cruise in the air, as much as they are in the atmosphere (airspace) they are
counted as air vehicles by the provisions of THSK. For this reason, in order to clarify on the
regulation of the rules that should be applied in domestic law, the provisions related to
commercial service activities of Air Law are mentioned paying attention to provision in
TSHK. | en_US |
