Şarkışla yöresi kadın ağzı türkü yakma ve söyleme gelenekleri
Özet
Bu çalışmada, Sivas ili, Şarkışla yöresi kadın ağzı türkülerin varlığının araştırılması,
bilinmeyen türküler var ise gün yüzüne çıkarılması ve derlenmesi, yöre halkının kültürel
davranışlarını incelemeye alınmış, görüşme ve ses kayıtları kullanılarak yazıya dökülmüştür.
Tez içeriğinde, Şarkışla yöresine ait geleneksel yaşayış biçimlerine ve adetlerine, türkü
aktarmak amacıyla yapılan faaliyetlere örnekler verilmiştir. Ayrıca Şarkışla Yöresine ait örnek
kadın ağzı türkü incelemeleri ve daha önce gün yüzüne çıkmamış 2 adet kadın ağzı türkü
derlemesi yapılmıştır. Şarkışla Yöresinde türkü söyleme geleneğinin, nerelerde ve ne şekilde
söylendiği, hangi amaçla yazıldıklarından bahsedilmiştir.
Örnek Şarkışla adetleri bölümünde; kadınların türkü yakma ve söyleme
alışkanlıklarının ne gibi durumlardan meydana geldiğinden bahsedilmektedir. Yöreye özgü iş
yapma biçimleri, hangi işçilikleri yaptıkları ve bu işlerde söylenen mani ve türküler örneklerle
anlatılmaktadır. Türkü ve mani üretme yetenekleri, bu yeteneklere nasıl sahip oldukları, bu
yetilerini ne şekilde ve ne amaçla kullandıkları açıklanmıştır.
Görüşme bölümünde Şarkışla’da doğup büyüyen, yöre ve gelenekleri hakkında bilgi
sahibi olan THM sanatçısı İhsan Öztürk ve TRT repertuvarında bulunan bir çok Şarkışla
türküsüne kaynak kişi olan Medine Köseoğlu ile Şarkışla gelenekleri ve kadın ağzı türküler ile
ilgili ses ve görüntülü kayıt vasıtasıyla söyleşi yapılmış, görüşmeler yazıya aktarılmıştır. Kadın ağzı türküler bölümünde; kadınların yaktığı türkülere örnekler verilmiştir,
Örnekler türkülerin hikayeleri, söz ve nota analizleriyle sunulmuştur. Medine Köseoğlu’ndan
alınan, literatürde bulunmayan 2 adet türkü derlenmiştir.
In this study, it is aimed to investigate the presence of folk songs in Sivas province,
Şarkışla region to uncover and compile the unknown folk songs and examine the cultural
behaviors of people before technological age. Interviews and description method is used to
examination to be put on a paper. In the content of thesis some examples are taken place
according to traditional life styles and habits in Şarkışla region and activities to transfer folk
songs. Moreover women dialect folk song’s examination and two women dialect folk songs
compile which is not known before is done. Also tradition of singing songs in Şarkışla region,
where and how they were told, and what purpose these songs are written subjects are
mentioned.
In the selected habits section it is told that ın which situations do women create songs
and sing songs. The ways of doing work specific to region, which types of workmanship they
do examined than the poetry and folk songs spoken in these works are explained with
examples. Creating poetry and song ability, how do they have this ability and how do they use
these abilities are explained.
In the interview section, interview is made with İhsan öztürk who is Turkish folk music
artist who was born in Şarkışla and has knowledge about traditions of Şarkışla region and also
intervies is made with Medine Köseoğlu, who is being a source person for the many songs in
TRT archive, about tradition of Şarkışla and women dialect by the visual recording, than all
the things are written on to paper.In the women dialect section, examples are given to songs which are created by
women. sample songs are presented with stories and examination of word and note. Two
songs are compiled which are not take place in literature these songs are taken by Medine
Köseoğlu.