Sosyal medyanın gösterişçi tüketim üzerindeki etkisinin başkalarından geri kalmama etkisi ve snop etkisi açısından incelenmesi
Özet
Gösterişçi tüketim; eşya veya ürünlerin rasyonel değerleri dışında, bireylerin başkalarına
statülerini ve saygınlıklarını sergilemek amacı ile satın aldıkları mal ve hizmetlere
denmektedir. Kullanılan mal veya hizmet, prestij, güç, statü göstergesi olarak işlev
kazanmaktadır. Günümüzde sosyal medya, gelişen teknoloji ile birlikte gösterişçi tüketim
için uygun bir ortam haline gelmektedir. Bu çalışmanın amacı; sosyal medyanın gösteriş
tüketim üzerindeki etkisini incelemek; sosyal medya ve gösterişçi tüketim değişkenleri
arasındaki etki düzeyinde snop ve başkalarından geri kalmama faktörlerinin aracılık
etkisinin ne düzeyde olduğunu tespit etmektir. Bu kapsamda araştırma verileri sosyal
medyayı aktif şekilde kullanan 282 kişiden online anket yöntemi ile toplanmıştır. Toplanan
veriler SPSS ve AMOS istatistik programları kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz
sonuçlarına göre; demografik faktörlerin, sosyal medya kullanım düzeyi, gösterişçi tüketim
düzeyi, snop etki düzeyi ve başkalarından geri kalmama etki düzeyi üzerindeki etkisi
incelendiğinde; yaş ve gelir düzeylerine göre istatistiki olarak farklılık gösterdiği
bulunmuştur. Beş demografik faktör üzerinden ölçek puanlarını tahmin etmeye yönelik
yapılan regresyon analizlerinde, demografik faktörlerin sosyal medya kullanım düzeyi,
gösterişçi tüketim düzeyi, snop etki düzeyi ve başkalarından geri kalmama üzerinde genel
bir etki ve açıklayıcı özelliğe sahip olduğu görülmüştür. Snop etkisi ve başkalarından geri
kalmama etkisi faktörlerinin aracılık etkisi için kurulan iki yapısal eşitlik modeli sonucunda
değişkenler arasında anlamlı bir etki olduğu bulunmuştur.
Conspicuous consumption; the goods and services that people buy in order to show others
their status and dignity. The product or service used functions as a sign of prestige, strength,
and status. The individual exhibits consumer behavior by displaying the product or service
used to its environment. Social media, together with the developing technology, is becoming
a suitable environment for conspicuous consumption. The purpose of this study; to analyze
the effect of social media on conspicuous consumption to reveal to what extent the snob and
bandwagon factors have an intermediary effect at the effect level between these variables.
In this research, data were collected from 282 people who actively use social media through
the online survey method. The data analyzed by using SPSS and AMOS statistical programs.
According to the results of this analysis; the effect of demographic factors on social media
usage level, conspicuous consumption level, snob effect level and bandwagon effect level
are examined; it was found to differ statistically according to age and income levels. In
regression analysis to estimate the scale scores over five demographic factors, the models
were significant within 4 scale scores, in other words, demographic factors have been shown
to have a general effect and explanatory feature on social media usage level, conspicuous
consumption level, snob effect level, and bandwagon effect level. As a result of two
structural equation models established for the mediating effect of snob effect and bandwagon
effect factors, a significant effect was found between variables.