8.Sınıf öğrencilerinin veri işleme süreçlerindeki istatistiksel akıl yürütme düzeylerinin incelenmesi
Özet
İstatistiğin matematikten ayrılarak, başka bir bilim dalı olarak görülmesiyle birlikte, istatistiksel akıl yürütme kavramı da ilgili alan yazında ele alınan önemli bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. İstatistiksel akıl yürütmenin bireylerde sezgisel türden geliştirilebilecek bir beceri olmadığı, bu becerinin okul eğitiminin bir parçası olarak öğrencilik döneminde geliştirilebilir olduğu ifade edilmektedir. Bu araştırmanın amacı ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin veri işleme süreç ve alt süreçlerindeki istatistiksel akıl yürütme düzeylerinin incelenmesidir. Mooney’nin ortaokul öğrencilerine yönelik geliştirdiği istatistiksel akıl yürütme gelişim düzeyleri çalışmanın kuramsal çerçevesi olarak ele alınmıştır. Araştırmada betimsel tarama deseni kullanılmıştır. Ayrıca çalışmaya gönüllü katılan 16 öğrenci ile yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Araştırma, Ankara İli Etimesgut İlçesinde bulunan üç farklı devlet ortaokulundan uygun örnekleme yöntemiyle belirlenen 540 sekizinci sınıf öğrencisi ile yürütülmüştür. Öğrencilerin istatistiksel akıl yürütme düzeylerinin belirlenmesine yönelik hazırlanan testte 9 adet açık uçlu soru bulunmaktadır. Bu sorulara verilen yanıtların analizi Mooney’nin istatistiksel akıl yürütme veri işleme süreç ve alt süreçlerine göre 4 seviyede değerlendirilmiştir. Bu süreçler; verilerin tanımlanması (VT), verilerin düzenlenmesi ve indirgenmesi (VD), verilerin gösterimi (VG), verilerin analizi ve yorumlanması (VA)’dır. Belirtilen bu alt süreçler Düzey 1’den Düzey 4’e doğru sıralanmaktadır. Bu düzeyler: Düzey 1: Kişiye özgü, Düzey 2: Geçici, Düzey 3: Nicel ve Düzey 4: Analitik olarak tanımlanmıştır. Öğrencilerin düzey 1’den düzey 4’e doğru istatistiksel akıl yürütmelerinin arttığı belirtilmektedir. Testten elde edilen bulgular, 8.sınıf öğrencilerinin istatistiksel akıl yürütme düzeylerinin ortalamasının 1,85 olduğunu göstermektedir. Mooney (2002)’ye göre bu değerin, Düzey 2’ye yakın olmakla beraber, Düzey 1 ile Düzey 2 arasında olduğu söylenebilir (x̄=1,85, N=540). Diğer bir ifade ile 8.sınıf öğrencilerinin %46’sının İAY düzeylerinin Düzey 1 ile Düzey 2 arasında; %32,4’ünün (f=175) Düzey 2 ve Düzey 3 arasında; % 3,7’sinin (f=20) Düzey 3 ile Düzey 4 arasında yer aldığı tespit edilmiştir. Düzey 4’e en yakın ortalamaya (x̄ =3,89) sahip yalnız bir (f=1) öğrenci bulunmaktadır. Öğrencilerle yapılan görüşmelerden elde edilen bulgular içerik analizi ile analiz edilmiştir. Mooney’nin çerçevesinde yer alan süreçler ve düzeyler kategori ve tema olarak ele alınmıştır. Genel olarak öğrencilerin grafik çizimlerinde en çok sütun grafiğini tercih ettiklerini, yatay sütun grafiği verildiğinde grafiği okumakta oldukça zorlandıklarını ve akıl yürütme gerektiren sorularda düşüncelerini açıklamakta güçlük çektiklerini ifade etmişlerdir.Along with the separation of statistics from mathematics and seeing it as another branch of science, the concept of statistical reasoning emerges as an important concept discussed in the related literature. It is stated that statistical reasoning is not a skill that can be developed intuitively in individuals. It is stated that this skill can be developed during student life as a part of school education. The aim of this research is to examine the statistical reasoning levels of secondary school 8th grade students. Statistical thinking processes developed by Mooney for middle school students are considered as the theoretical framework of this study. The design of the study is descriptive survey. Further semi-structured interviews were conducted with 16 students who voluntarily participated in the study. The research was carried out with 540 eighth grade students selected by convenient sampling method from three different public secondary schools in Etimesgut, Ankara. There are 9 open-ended questions in the test prepared to determine the statistical reasoning levels of the students. The analysis of the answers to these questions was evaluated at 4 levels according to Mooney’s statistical reasoning data processing process and sub-processes. These processes are data identification, data editing and reduction, data representation, data analysis and interpretation. These sub- processes are listed from Level 1 to Level 4. These levels were defined as: Level 1: Personal, Level 2: Provisional, Level 3: Quantitative, and Level 4: Analytical. It is stated that students’ statistical reasoning increases from level 1 to level 4. The findings of the study show that the mean statistical reasoning level of 8th grade students is 1.85. According to Mooney, although this value is close to level 2, it can be said that it is between level 1 and level 2 (x̄=1,85, N=540). In other words, 46% of the 8th grade students’ statistical reasoning levels are between Level 1 and Level 2; 32.4% of them (f=175) are between Level 2 and Level 3; and 3.7% of students (f=20) are between Level 3 and Level 4. There is only one (f=1) student with the closest average (x̄ =3.89) to Level 4. The findings obtained from the interviews with the students were analyzed by content analysis. The processes and levels in Mooney’s framework are handled as categories and themes. In general, they stated that the students mostly preferred the column chart in their graphic drawings, they had difficulty in reading the graph when the horizontal bar graph was given, and they had difficulty in explaining their thoughts in the questions that required reasoning.
