Türkiye’de Neoliberal – muhafazakâr politikalara kısmi rızanın serüveni: 2002- 2017

Abstract

Türkiye son 15 yıldır Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) tek başına iktidarda olduğu, neoliberal politikaların hâkim olduğu ve neoliberal politikaların bir sonucu olarak, işsizlik, özelleştirme, piyasalaştırma, sendikal hak ihlalleri, güvencesizleştirme, esnekleştirme uygulamalarının yoğunlaşmaya başladığı bir dönüşüm sürecinden geçmektedir. Bu çalışma, neoliberal dönüşümün siyasi aktörü olarak AKP’nin katıldığı her seçimde oy oranını nasıl artırdığı ve bağımlı sınıfların rızasını nasıl devşirdiğini anlamayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda birinci bölümde neoliberalizm, muhafazakarlık ve hegemonya teorileri ekseninde kuramsal çerçeve oluşturulmuştur. İkinci bölümde AKP’nin doğuşu ve iktidar oluşuna katkı sağlayan tarihsel dinamiklerden bahsedilmektedir. Üçüncü bölümde AKP hükümetinin iktidar dönemleri hegemonya sorunsalı çerçevesinde incelenmiştir. Dördüncü ve son bölümdeyse AKP’nin hegemonyasını hangi yöntemlerle yeniden ürettiğini anlamak açısından neoliberal popülizm çerçevesinde eğitim, sağlık, sosyal yardımlar ve AKP-örgütlü emek ilişkisi incelenmektedir. AKP’nin İslami öğelerle süslenmiş neoliberal popülizmi, neoliberalizmin açtığı yaraları bu politikalarla hafifletilmiş ve görünmez kılmış ve hegemonyanın tekrar üretilmesinde kilit bir işlev üstlenmiştir. For the last 15 years Turkey has been undergoing a transformation process in which Justice and Development Party (JDP: AKP) has been in power alone, neoliberal policies dominates, and as a consequence of the neoliberal politics unemployment, privatization, marketization, violation of union rights, precarity, and flexibility of labor have begun to be intensified. The purpose of this study is to understand how AKP, as the political actor of the neoliberal transformation, has increased its votes in every election and how it has gathered the consent of dependent classes. In this context, in the first section of this study, a theoretical framework is formed on the axis of the neoliberalism, conservatism, and hegemony theories. In the second section, the origins of AKP and historical dynamics which contribute to its era are described. In the third section, the era of AK Party government is examined in the framework of hegemony problematic. In the fourth and the last section, regarding understanding how AKP has regenerated its hegemony; education, health, social policies, and AKP’s relationship with organized labor are examined in the framework of neoliberal populism. AKP’s Islamic-oriented neoliberal populism has moderated the social costs of neoliberal policies and made them invisible, so it has played a key role in the reproduction of hegemony.