Yatarak tedavi gören yanık hastalarının beslenme durumları ile biyokimyasal bulgularının belirlenmesi
Özet
Bu çalışma yatarak tedavi gören yanık hastalarının beslenme durumları ile
biyokimyasal bulgularının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışma, 01 Kasım
2012 ile 01 Mart 2013 tarihleri arasında Ankara Numune Eğitim ve Araştırma
Hastanesi Yanık Tedavi Merkezi’nde yatarak tedavi gören 19-64 yaş arası 43’ü
erkek 16’sı kadın olmak üzere toplamda 59 yetişkin yanık hastası ile
gerçekleştirilmiştir. Hastaların yanık durumları bilgi formu ile sorgulanmıştır.
Hastaların antropometrik ölçümleri, bazı biyokimyasal parametreleri ölçülmüş,
NRS 2002 formu ve 7 günlük tüketim kaydı ile hastaların beslenme durumu
belirlenmiştir. Hastaların akut fizyoloji ve kronik sağlık değerlendirmesi,
APACHE II ile değerlendirilmiştir. Çalışmaya katılan hastaların yaş ortalaması
41±14.87 yıldır. Çalışmanın başlangıcında ve sonunda hastaların Beden Kütle
İndeksi (BKİ) ortalaması sırasıyla 26.40±4.65 kg/m2 ve 26.21±4.86 kg/m2 olarak
belirlenmiştir. Hastaların üst orta kol çevresi (ÜOKÇ) çalışmanın başında
ortalama 30.82±3.89 cm iken, sonunda 30.67±3.56 cm olarak saptanmıştır.
Hastaların triseps deri kıvrım kalınlığı (TDKK) ortalaması çalışmanın başında ve
sonunda sırasıyla 12.38±6.34 mm ve 12.15±6.29 mm olarak bulunmuştur.
Kadın hastaların Harris Benedict ile hesaplanan bazal metabolizma hız
ortalaması 1416.93±109.32 kkal iken, erkek hastaların 1655.76±163.02 kkal
olarak saptanmıştır. Kadın hastaların günlük ortalama total enerji gereksinmesi
2417.53±180.29 kkal, erkek hastaların 2909.21±380.37 kkal olarak
belirlenmiştir. Kadın hastaların Curreri formülü ile hesaplanan ortalama total
enerji gereksinmesi ise 1912.46±259.71 kkal iken, erkek hastaların
2428.50±833.39 kkal olarak saptanmıştır. Hastaların günlük besin tüketim
durumları değerlendirildiğinde, kadınların %56.3’ünün erkeklerin de %55.8’sinin
hastanede verilen diyetin tamamını tükettiği belirlenmiştir. Hastalara verilen
diyetin enerji ortalaması 1861±88.20 kkal, enerjinin karbonhidrattan gelen oranı
%45.1, proteinden gelen oranı %17.1, yağdan gelen oranı ise %37.3 olarak
saptanmıştır. Hastaların çoğunun (sırasıyla %93.8, %65.1) sadece oral yolla
beslendiği belirlenmiştir. Kadın hastaların hiçbiri immünonütrisyon ürün desteği
almazken, erkek hastaların %30.2’sinin immünonütrisyon ürün desteği aldığı
iv
görülmüştür. Hastaların NRS 2002 değerlendirme sonuçlarına göre, nütrisyon
durumundaki bozulmayı gösteren skor dağılımları açısından hem cinsiyetler
arası hem de cinsiyetlerin çalışmanın başlangıcı ve sonundaki dağılımlarına
göre aralarında fark bulunmamıştır. Hastalık şiddet skoru açısından hastalar
değerlendirildiğinde ise, çalışmanın başlangıcı ile çalışma sonundaki dağılımlar
arasındaki fark istatistiksel açıdan önemli bulunmuştur (p<0.05). Hem kadın ve
hem de erkek hastaların çalışma başlangıcı ile çalışma sonu APACHE II skor
ortalamaları açısından önemli bir fark bulunmamıştır (p>0.05). Hastaların
biyokimyasal bulguları değerlendirildiğinde, erkek hastaların çalışmanın
başlangıcı ile sonu arasında serum açlık glukozu, hemoglobin, hematokrit ve
AST (aspartat aminotransaminaz) düzeylerinde önemli azalma (p<0.05),
plazma sodyum düzeyinde ise önemli artış (p<0.05) saptanmıştır. Sonuç olarak,
yanık organizmada strese, travmaya, komplikasyonlara, metabolik
disfonksiyonlara neden olan ağır bir tablodur. Bu durumda yanığın şiddetine,
türüne ve derecesine göre hastaların aldıkları medikal tedavilerin yanı sıra
bireye özgü uygulanan tıbbi beslenme tedavisi de hastalığın klinik yönetiminde
büyük önem taşımaktadır.