ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi'nin Uygulanabirliğinin İncelenmesi Gönüllük Mü? Zorunluluk Mu?
Özet
Bu çalışmanın amacı, örgütlerin ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi (KYS) belgesine sahip olma sebeplerini, ISO 9001 belgesinden elde ettikleri yararları, sistemi kurma ve uygulama aşamalarında karşılaştıkları engelleri belgelendirme kuruluşları açısından incelemek, böylece ISO 9001 KYS’nin ülkemizde nasıl uygulandığı hakkında çıkarsamalarda bulunmaktır. KYS’nin benimsenmesinde örgütlerin karar verme tarzı bir zorunluluktan mı yoksa gönüllülükten mi doğmaktadır konusu kurumsal bağlamda ele alınmaktadır. Kültürel yapılar ve toplumsal oluşumlar KYS’nin benimsenmesinde farklılık yaratabilir. Kuşkusuz bu konu toplumdan topluma değişmektedir ve bu farklılık Türkiye için ele alınacaktır. Bu amaç doğrultusunda Ankara ilinde faaliyet gösteren on üç belgelendirme kuruluşuna yarı yapılandırılmış mülâkat tekniği uygulanmıştır. Mülâkat soruları ilgili yazında yer alan çalışmalara dayanarak geliştirilmiştir. Elde edilen veriler ilgili istatistiksel paket programında analiz edilmiştir. Araştırma bulguları bir bütün olarak değerlendirildiğinde; örgütlerin çoğunlukla itibar kazanmak, rekabetçi avantaj elde etmek ve ihalelere katılabilmek için ISO 9001 belgesine sahip olma isteginin belgelendirme kuruluşlarınca belirtildigi tespit edilmiştir. Sistemi bilinçli bir şekilde kuran ve işleten örgütler sundukları ürün ve hizmet kalitesini arttırma, maliyetleri azaltma gibi bir takım yararlar elde ederken; hedeflerine ulaşabilmek için belgeyi zorunluluk olarak gören örgütlerde, çalışan ve yöneticinin sisteme dahil olmaması, eğitim, bilinç eksikliği gibi problemler gözlemlenmektedir. Bu örgütler belgenin kazanımlarından ziyade Kalite Yönetim Sistemini bir yük olarak görmektedirler. Çalışmada, ülkemizde Kalite Yönetim Sistemi’nin bilinci yerleştiği takdirde başarılı bir şekilde uygulanacağı öngörülmektedir.