Diz osteoartriti için maliyet yarar analizi
Abstract
Bu çalışmanın amacı osteoartrit tedavisinin devlete ve hastaya olan tedavi maliyetini
hesaplamak, tedavi öncesi ve sonrası yaşam kalitelerindeki farklılıkları ortaya koymak, yaşam
kalitesini sayısallaştırarak QALYs (kaliteye ayarlanmış yaşam yılları) ile sağlık kazanımını
ölçmek, hesaplanan maliyet ve yaşam kalitesi değerleri ile maliyet etkililik oranını bulmak,
yapılan tedavinin devlete ve hastaya olan maliyetine karşın ne kadar etkili olduğunu
tartışmaktır.
EQ-5D ölçeği ile müdahale öncesi ve müdahale sonrası yaşam kalitesi değerleri
QALYs cinsinden vignetler aracılığı ile hesaplanmış, maliyet verileri ile oranlanarak maliyet
fayda rasyoları tespit edilmiştir. Osteoartrit tedavisine ait maliyet verilerini hesaplamak için
gerekli olan bilgilerden biri hastalığa ait tanı ve tedavi protokolüdür. Osteoartrit için tanı ve
tedavi yöntemi, TC Ulusal Hastalık Yükü ve Maliyet Etkilik Projesi çerçevesinde DSÖ
tarafından belirlenen 88 hastalık için yapılmış protokollerden temin edilmiştir. Tanı ve tedavi
protokolleri doğrultusunda hesaplanan osteoartrit tedavi maliyeti mevcut rapor bilgilerine
göre analize dahil edilmiştir.
Yaşam kalitesine ait değerleri cevaplayıcılara vignetler aracılığı ile sorgulanarak
QALYs birimi ile ortaya konmuştur. Diz sekeline maruz kalmış ortalama bir osteoartrit
hastası tanımlanarak cevaplayıcılardan yaşam kalitelerinin EQ-5D ile değerlendirmeleri
istenmiştir. Müdahale öncesi UK tarifesine göre yaşam kalitesi 0,31 QALYs olarak
hesaplanmış ve ortalama osteatrit için literatür bilgilerine göre beklenen yaşam süresi (15yıl)
ile çarpılmıştır. Müdahale Öncesi kişinin fayda değeri 4,7 QALYs olarak hesaplanmıştır.
Müdahale sonrası hastanın yaşam kalitesine ait bulguları yine UK tarifesi ağırlıkları üzerinden
hesaplanarak 0,54 QALYs olarak tespit edilmiştir. Ortalama bir osteatrit hastası için literatür
bilgilerine göre beklenen yaşam süresi (15yıl) ile çarpılmıştır. Müdahale sonrası yaşam
kalitesi 8,1 QALYs’dir. Müdahale sonrasında kazanılan ek etkililik ise 3,4 QALYS’dir.
TC, Hastalık Yükü ve Maliyet Etkililik Projesinden alınan osteoartrit tedavi maliyeti
(diz sekeli) 378,97$’dır. Buna göre (sosyal maliyetler hariç) Maliyet / QALYs 111.4 $’dır.
Hasta perspektifinden ise maliyet değerlerine sosyal maliyetleri eklemek gerekmektedir.
Hasta tedavi olma sürecinden işinden geri kalacak, tedavi için ulaşım ve başka maliyetlere
katlanmak zorunda kalacaktır. Bu sosyal maliyetler ile birlikte hasta; Maliyet /QALYs (sosyal
maliyetler dahil) 120.8 $ ödemek zorunda kalacaktır. Yani hastanın sosyal güvencesi
tarafından ödenen kısmın üzerine bir de hastanın cepten ödemeleri bir başka maliyet kalemini
oluşturmaktadır. Sonuç olarak osteoartrit yaşam süresinin artması ile toplumda sıklığı artan
bir hastalık haline gelmiştir. Tedavisinin ise DSÖ nün ölçeğine göre oldukça maliyet yararlı
olduğunu söyleyebiliriz.
Purpuse of this study is to calculate the cost of the treatment of osteoarthritis to the
government and to the patient, to find out changes in pre and after treatment life quality, to
digitize life quality and measure health benefits by QALY, measure life and cost quality
values and cost effectiveness ratios, find out efficiency of the treatment when taking cost of
the treatment to the government and to the patient into consideration.
Pre and after intervention life quality values have been measured via vignets in terms
of QALY by using EQ-5D scale and cost benefit ratios are determined. Diagnoses and
treatment protocol of the osteoarthritis is the main indicator of the cost. Protocol for the
diagnosis and treatment of osteoarthritis, has been obtained among WHOs 88 disease curing
protocol. Osteoarthritis treatment costs have been included to the analysis by taking existing
report information .
Respondents have been questioned via vignets in term of QALY unit about values on
life quality. An average osteoarthritis patient suffers from knee disturbance has been defined
and respondents are asked to evaluate their life quality by EQ-5D. Using UK tariff preintervention
life quality by has been measured as 0,31 QALYs and multiplied by 15 year life
expectancy. Pre-intervention utility value of a person is measured as 4,7 QALYs. Findings
on after intervention life quality have also been measured by UK tariff and calculated as 0,54
QALYs. And the result is multiplied 15 year average life expectancy which is indicated in
related literature. After intervention life quality is 8,1 QALYs. Additional effectiveness
gained after intervention is 3,4 QALYs.
According to the project on disease burden and cost efficiency in Turkey, cost of the
osteoarthritis treatment (knee disturbance) is $ 378,97. Accordingly, excluding social costs,
cost/ QALYs is $ 111.4. However, social costs undertaken by the patients should also be
taken into consideration. During treatment process, patiens may loose their jobs, decrease
their labor supply and bear some extra costs such as transportation. A patient should pay
cost/QALYs $120.8 including social costs. This conclusion indicates that personal payments
made by the patients are a part of the total costs.As a result osteoarthritis has been
observerd more frequently