Erken dönem uyumsuz şemalar ile yeme tutumu arasındaki ilişkide yakın ilişkilerin, vücut algısının ve benlik saygısının aracı rolü
Abstract
Bu araştırmanın temel amacı, erken dönem uyumsuz şemalar ile yeme tutumu arasındaki ilişkide yakın
ilişkilerin, vücut algısının ve benlik saygısının aracı rolünü incelemektir. Ayrıca, erken dönem
uyumsuz şemalar ile yeme tutumu arasındaki ilişkide yakın ilişkilerin, vücut algısının ve benlik
saygısının aracı rolünün cinsiyete göre değerlendirilmesi de amaçlanmıştır.
Çalışmanın örneklemini 18 – 38 yaş arası kişiler oluşturmaktadır. Araştırmaya 401 katılımcı dahil
edilmiştir. Araştırma örnekleminin 233 (%58,1)’ü kadın katılımcılardan, 168 (%41,9)’i erkek
katılımcılardan oluşmaktadır. Öncelikle katılımcıların demografik özelliklerini öğrenmeye yönelik
Demografik Bilgi Formu verilmiştir. Ardından araştırma soruları çerçevesinde, katılımcıların yeme
tutumu hakkında bilgi edinebilmek için Yeme Tutum Testi, erken dönem uyumsuz şemalarını
değerlendirebilmek için Young Şema Ölçeği Kısa Formu, yakın ilişkileri hakkında bilgi toplayabilmek
için İlişki Değerlendirme Ölçeği, vücut algıları hakkında bilgi toplayabilmek için Vücut Algısı Ölçeği
ve son olarak benlik saygılarını değerlendirebilmek için Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği
uygulanmıştır.
Çalışmada ilk olarak, genel örneklemde erken dönem uyumsuz şemalar ile yeme tutumu arasındaki
ilişkide yakın ilişkilerin, vücut algısının ve benlik saygısının aracı değişken (mediator) rolünü
incelemek amacıyla yapılan Aracı Değişken (Mediator) Analizi sonuçlarına yer verilmiştir. Ardından
cinsiyete göre farklılaşmayı görebilmek için analizler kadın katılımcılar ve erkek katılımcılar için ayrı
ayrı yapılmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre ilk olarak; genel örneklemde erken dönem uyumsuz şemalar ile yeme
tutumu arasındaki ilişkide ilişkisel depresyon ve vücut algısının aracı rolü olduğu ancak ilişkisel benlik
saygısı, ilişkisel saplantılı düşünme ve benlik saygısının aracı rolü olmadığı görülmüştür. İkinci olarak
cinsiyete göre yapılan ayrı analizler sonucunda; kadın katılımcılar için vücut algısının ve ilişkisel
depresyonun erken dönem uyumsuz şema alanları ile yeme tutumu arasında aracı rolünün olduğu
ancak ilişkisel benlik saygısı, ilişkisel saplantılı düşünme ve benlik saygısının aracı rolünün olmadığı
gözlemlenmiştir. Erkek katılımcılar için ise sadece ilişkisel depresyonun erken dönem uyumsuz şema
alanları ile yeme tutumu arasındaki ilişkide aracı rolünün olduğu ancak ilişkisel benlik saygısı, ilişkisel saplantılı düşünme, vücut algısı ve benlik saygısının aracı rolünün olmadığı görülmüştür.
Alanyazındaki araştırmalar göz önünde bulundurularak araştırmadan elde edilen bulgular tartışılmıştır
ve araştırmanın katkıları belirtilmiştir
The main purpose of this study is to examine the mediating role of close relationships, body image and
self respect on the relationship between early maladaptive schemas and eating attitude. In addition, it
was aimed to evaluate the mediator role of close relationships, body image and self respect on the
relationship between early maladaptive schemas and eating attitude in terms of the gender.
The sample of the study consists of people aged between 18 and 38 years. There were 401 participants
in the study. Of the study sample, 233 (58.1%) were female participants and 168 (41.9%) were male
participants. Firstly, Demographic Information Form was given to learn the demographic
characteristics of the participants. Then, within the framework of the research questions, several tests
and scales are applied to the participants with corresponding targets as follows: Eating Attitude Test is
applied in order to obtain information about eating attitude, the Young Schema Scale Short
Form to evaluate early maladaptive schemas, the Relationship Assessment Scale to collect information
about close relationships, Body Perception Scale to collect information about body perceptions and
finally in order to evaluate self-esteem, Rosenberg Self-Esteem Scale is applied.
In this study, firstly, mediator variable (mediator) analysis were conducted to investigate the mediator
role of close relationships, body images and self respect on the relationship between early maladaptive
schemas and eating attitude. Then, in order to see the differentiation according to gender, the analyzes
were performed separately for female and male participants.
According to the results of the research; in the general sample, it can be seen that the relational
depression and body image are the mediator roles for relationship between early maladaptive schema
domains and eating attitude while the relational self respect, relational obsessive thinking and self
respect do not play a role for the relationship stated. Secondly, as a result of the analysis according to
gender; for the female participants, the relational depression and body image plays the mediator roles,
whereas the relational self respect, relational obsessive thinking and self respect are
not, for the relationship between early maladaptive schema domains and eating attitude. In the other
hand, for the male participants, the relational depression is the mediator for relationship between early maladaptive schema domains and eating attitude; however, relational self respect, relational obsessive
thinking, body image and self respect are not. Considering the researches in the literature, the results of
the research are discussed and the contributions of the research to the literature are stated.