| dc.description.abstract | X. ULUSAL MÜZİK EĞİTİMİ SEMPOZYUMU
25-27 Nisan 2012 - NİĞDE
TÜRKİYE'DE KOMPOZİSYON EĞİTİMİNİN PROBLEMLERİ
Yrd. Doç. Dr. Murat Yakın
Başkent Üniversitesi, Devlet Konservatuvarı, Ankara
myakin@baskent.edu.tr
PROBLEM DURUMU
Dünyada kompozisyon alanında 1950'den sonra temel olarak 4 farklı estetik kategoride gelişmeler görülürken, ülkemizdeki uygulamalar 2000'li yılların başlarına kadar bu estetik kategorilerden çoğunlukla bir tanesine dahil edilebilecek nitelikte ürün verilmesine neden olmuştur. Bu durumun kültürel, algısal ve teknolojik olanaklarla ilgili yönlerinin ele alınarak ülkemizde kompozisyon eğitiminin yeniden yapılandırılması gerekmektedir.
AMAÇ
Bu çalışmanın amacı 1950'den sonra dünyada ortaya çıkan kompozisyonel yaklaşımların Türkiye'de ne oranda takip edildiği ve bunun kompozisyon eğitimini ne derece etkilediğine dair objektif veriler sunmak, günümüzdeki potansiyel problemlere dikkat çekerek çözüm önerileri sunmaktır.
TARTIŞMA
1950 yılından sonra dünyada ortaya çıkan belli başlı kompozisyonel estetikleri 4 başlık altında toplamak mümkündür:
- Geleneksel yaklaşım,
- Genişletilmiş enstrumantal yaklaşımlar,
- Tekstürel yaklaşımlar,
- Tekrara dayalı yaklaşımlar.
Geleneksel yaklaşım, batı müziğinin geleneklerinde var olan melodi ve eşlik ya da kontrpuantik anlayışlar ile yazılmış kompozisyonlarda görülen yaklaşımlardır. Kullanılan materyal ister tonalite olsun, ister 12-ton dizisi olsun, ister makam olsun, melodi ve armonilemeye dayalı bir düşünce yapısı varsa, ilgili kompozisyon estetik olarak bu kategoride düşünülür.
Genişletilmiş enstrumantal yaklaşımlar kategorisine enstrumana vurma, köprünün ötesinde çalma, vb. ileri çalma tekniklerinin kullanıldığı kompozisyonlar dahil edilmektedir.
Tekstürel yaklaşımlar, Ligeti'nin kompozisyonlarında görülen, tekstürel kurgularla hedefe yönelik tekstürel dönüşümleri kompozisyonun odağına yerleştiren yaklaşımlardır.
Tekrara dayalı yaklaşımlarda ise minimalizm ve post-minimalizmi konu almaktayız.
Dünyada son 60 yıldır görülen kompozisyonel yaklaşımları bu şekilde kategorize ettiğimizde ülkemizde genel olarak benimsenen kompozisyon anlayışının melodi ve eşlik ya da kontrpuantik açılımlara dayalı bir estetik sunduğunu, kompozisyonla ilgili tartışmaların ve eğitimsel tutumların, sadece bu estetiğin alt kategorileri ile ilgili olan materyal tartışmaları çerçevesinde şekillendiğini görmek mümkündür. Diğer estetik anlayışlarda üretim yapan bestecilerimizin büyük bir bölümünde yurt dışında yaşama ya da eğitim görme geçmişi bulunmaktadır; oysa yurt dışı geçmişi bulunmayan bestecilerin büyük bölümünün birinci estetik kategori çerçevesinde beste ürettiğini, bu üretimin materyalinin tonalite, modalite, atonalite, serializm ya da makamsal kullanımlar olabildiğini görmekteyiz.
2000'li yıllarda internetin yaygınlaşmasıyla bazı müzik okullarımız eğitim programlarında XX. yüzyıl müziklerini konu alan derslere daha fazla yer vermeye başlamışlar, kompozisyon derslerinde takınılacak durumu yeniden gözden geçirmişler ve bunun sonucu olarak yurt içindeki öğrencilerin ürettiği kompozisyon anlayışları değişik kategorilerde çeşitlenerek ortaya çıkmaya başlamıştır.
SONUÇ
Bilgiye erişimin artması olgusu ile öğrencilerin farklı estetikleri deneme eğilimleri arasında bir doğru orantı söz konusudur. Öyleyse 2000'li yılların başına kadarki dönemde ülkemizdeki kompozisyonel estetiğin tek boyutta kalmasının nedeni bilgiye erişimin zorluğudur. Bu durum, XXI. yüzyılın kompozisyon eğitiminin bilgiye erişime, farklı estetikleri anlayıp uygulamaya dayalı bir karakterde olmasını gerektirmektedir.
ÖNERİLER
Tartışılan konular çerçevesinde kompozisyon dersleri ile ilgili bir program önerisi sunulacaktır.
REFERANSLAR
MORGAN, ROBERT P. (April 1, 1982). Music of the Twentieth Century. Musical Quarterly, 1982, LXVIII, 2, 262-270. 10.1093/mq/LXVIII.2.262. http://mq.oxfordjournals.org
Whittall, Arnold. (November 1, 2011). Understanding Music: The Nature and Limits of Musical Cognition. By Hans Heinrich Eggebrecht. Trans. by Richard Evans. Music and Letters, 2011, 92, 4, 677-679. 10.1093/ml/gcr053. http://ml.oxfordjournals.org | tr |
