Uyuşmazlık Çözümünün Ekonomik Değerlendirmesi ve Karar Ağacı Analizi
Özet
Medenî yargılama hukukunda dava ve uyuşmazlık çözüm sürecinin ekonomik değerlendirmesi, üzerinde giderek daha çok çalışılan konular arasına girmiştir. Uyuşmazlık çözüm sürecinin ekonomik olması, doğrudan bu sürecin etkinliğini belirlemekte; kişiler, etkin ve verimli uyuşmazlık çözüm yollarını daha fazla tercih etmektedirler. Artık uyuşmazlık çözüm sürecinin ekonomik değerlendirmesi, sadece yargılamanın hızlı, basit ve ucuz görülmesini ifade eden ?usûl ekonomisi ? ilkesinden ibaret olmayıp, buna ilaveten yargılamanın etkinliği, uyuşmazlık çözüm sürecinin ekonomikliği ve tarafların alternatif uyuşmazlık çözüm yollarına erişimini de kapsamaktadır . Bunun sonucunda alternatif uyuşmazlık çözümü (Alternative Dispute Resolution, ADR), günümüzde giderek yayılmış ve geniş bir uygulama kazanmıştır . ADR yollarının gösterdiği hızlı gelişimin temel sebebi, dava yolunun çoğu zaman aşırı mücadeleci, masraflı ve uzun bir süreç olması yüzünden, tarafların beklentilerine cevap verememesidir . Gerçekten, dava yoluyla ADR yolları ekonomiklik açısından karşılaştırıldığında, gerek mahkeme dışı gerek mahkeme kökenli ADR yollarının dava yoluna nazaran çok daha ekonomik olduğu göze çarpmaktadır . Uygulama ve literatürde ADR, ekonomik yönden yargının etkinlik ve verimliliğinin artırılması için alınabilecek tedbirler arasında mütalâa edilmektedir.