Kalp dışı ameliyat yapılan hastalarda eşlik eden kardiyak sorunların sıklığı ve morbidite, mortalite üzerine etkileri

Abstract

Dünyada artan nüfus ve ortalama yaşam sürelerinin uzamasıyla kalp dışı ameliyat sayısı da artmıştır. Yaşam süresinin uzaması cerrahi gereksinimi olan hastalarda yandaş hastalık olasılığını da arttırmaktadır. Yandaş hastalıklarla beraber perioperatif morbidite ve mortalite oranları da artış göstermektedir. Perioperatif gözlenen morbidite ve mortalitenin en sık sebeplerinden birisi kardiyak komplikasyonlardır. Bu çalışmada, kalp dışı cerrahi nedeniyle opere olan hastalardaki kardiyak hastalık oranını belirlenmesi ve bu kardiyak sorunların perioperatif kardiyak morbidite ve mortalite üzerine etkisinin olup olmadığının retrospektif olarak saptanması amaçlandı. Başkent Üniversitesi Tıp ve Sağlık Bilimleri Araştırma Kurulu onayı alındıktan sonra Mayıs 2012 – Haziran 2013 tarihleri arasında Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi’nde on sekiz yaş üstü kalp dışı cerrahi geçiren 3003 hasta retrospektif olarak incelendi. Hastaların demografik özellikleri, eşlik eden hastalıkları, kullandıkları ilaçlar, operasyon sırasındaki verileri (anestezi şekli, cerrahi girişimin tipi, vital bulgular, kullanılan kristalloid ve kolloid miktarları, kan ve kan ürünü replasmanı, oluşan hemodinamik komplikasyonlar), operasyon sonrası verileri (ilk 48 saatteki hemodinamik komplikasyonlar, ilk 48 saatteki mortalite varlığı, yoğun bakım ihtiyacı ve kalış süresi, hastane kalış süresi) kaydedildi. Çalışmaya dahil edilen 3003 hastanın 32’sinde (%1,1) kardiyak mortalite, 1163’ünde (%38,7) kardiyak morbidite saptandı. Kardiyak hastalıklar tüm hastalar içinde 1183 hastada (%39,4) saptandı. Kardiyak hastalığı olan hastaların 588’inde (%19,6) perioperatif morbidite, 16’sında (%0,5) perioperatif mortalite gözlemlendi. İleri yaş, vücut ağırlığı, koroner arter hastalığı, hipertansiyon, konjestif kalp yetmezliği, valvüler kapak hastalığı, aritmi, hiperlipidemi, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, kronik böbrek hastalığı, diyabetes mellitus, inme, anemi, koagulopati ve kanserin varlığının; beta bloker, diüretik, kalsiyum kanal blokeri, anjiyotensin dönüştürücü enzim ihibitörü, anjiyotensin reseptör blokeri, vazodilatör, antikoagulan, antitrombotik, statin, oral antidiyabetik, insülin, antitiroid ve bronkodilatör kullanımının; Amerikan Anestezi Birliği (American Society of Anaesthesiology, ASA) sınıflamasının; genel cerrahi, kulak burun boğaz ve torasik cerrahinin; total kristalloid, kolloid, eritrosit süspansiyonu ve taze donmuş plazma miktarlarının perioperatif kardiyak morbidite sıklığı üzerine istatiksel olarak anlamlı etkisi bulundu (hepsi için p<0,05). Aritmi, kronik böbrek yetmezliği, anemi ve nörodefisitin perioperatif mortalite sıklığı üzerine etkisi olduğu bulundu (hepsi için p<0,05). ii Sonuç olarak tüm parametreler içinde yaş, ileri yaş, koroner arter hastalığı, kanser, diüretik kullanımı, ASA, intraoperatif kullanılan total eritrosit ve kolloid miktarı kalp dışı cerrahi geçiren hastalarda perioperatif kardiyak morbidite için risk faktörü olarak bulundu. Perioperatif kardiyak mortalite içinse kronik böbrek yetmezliği ve nörodefisit risk faktörü olarak bulundu. Kalp dışı cerrahi yapılan hastalarda perioperatif kardiyak morbidite ve mortalite için belirlediğimiz risk faktörlerinden düzeltilebilir olanların değiştirilmesi veya iyileştirilmesi ile perioperatif kardiyak komplikasyon sıklığının azalacağı düşünüldü.