| dc.description.abstract | Dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de son dönem böbrek yetersizliği
(SDBY) prevalansı, renal replasman tedavisi alan ve hemodiyaliz tedavisi alan hasta
sayısı artmıştır. Hemodiyaliz tedavisi altında SDBY süreci uzadıkça hastalarda
diyaliz ile ilişkili amiloidoz ve renal osteodistrofiye bağlı komplikasyonlarda artış
görülmektedir. Diyaliz ile ilişkili amiloidoz’da beta-2 mikroglobülin’in eklemlerde
birikimine bağlı enflamasyon sürecininin başladığı, beta-2 mikroglobülin’in
osteoklastik aktiviteyi artırması, sekonder hiperparatiroidi ve diğer metabolik
etkenler nedeniyle subkondral kemik destüriksiyonunun geliştiği bilinmektedir. Bu
faktörlere bağlı olarak hastalarda destrüktif spondiloartropati (SpA)
gelişebilmektedir. Bu çalışmada SDBY tanısı ile izlenen ve düzenli hemodiyaliz
tedavisi alan hastalarda SpA sıklığı araştırılması amaçlandı.
Materyal ve Metot
Bu çalışmaya; Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Ankara Hastanesi
Hemodiyaliz Ünitesinde SDBY tanısı ile izlenen ve rutin hemodiyaliz programında
olan tüm hastaların alınması planlandı. Çalışmaya toplam 139 hemodiyaliz alan hasta
dahil edildi.
Hastaların hepsinden tam kan sayımı, CRP, sedimentasyon, PTH, ALT,
ferritin, albümin tetkikleri çalışıldı. Tüm hastalarda SpA ile ilişkili enflematuvar
eklem ağrısı araştırılmış ve enflematuvar ağrısı olan hastalara karşılaştırmalı
sakroiliyak grafi, her iki ayak lateral grafileri çekildi. Direkt grafide şüpheli
sakroiliyiti olan hastalar sakroiliyak MR veya BT tetkiki ile sakroiliyit açısından
araştırıldı. Lateral ayak grafilerinde radyolojik olarak entezopati varlığı araştırıldı.
Entez bölgelerindeki kabarıklık derecesine göre entezopati varlığı 4 evreye ayrılarak
belirlendi. Hastalarda ESSG ve Amor Kriter Setlerine uygun olarak SpA sıklığı, SpA
tanısı ile hastaların demografik özellikleri, laboratuvar bulguları, radyolojik
bulguları, klinik özellikleri arasında ilişki olup olmadığı araştırıldı.
Bulgular
Çalışmamızda 139 hemodiyaliz hastasının 39’unda SpA ile ilişkili
enflamatuvar tipte eklem ağrısı vardı ve enflamatuvar tipte ağrının eklemlerdeki
iii
dağılımı bel %72, sırt %62, boyun %56, kalça %56, omuz %68 bulundu. Grafi
çekilen 44 hastanın 25’inde (%17,9) evre 1 ve üzeri sakroiliyit, 16’sında (%11,5)
evre 2 ve üzeri sakroiliyit, 6’sında (%4,3) evre 3 sakroiliyit, 24’ünde (%54,5) evre 1
ve üzeri entezopati, 12’sinde (%27,2) evre 2 ve üzeri entezopati, sadece 1 (%2,2)
hastada evre 3 entezopati tespit edilmiştir ve evre 4 entezopati tespit edilmemiştir.
Amor Kriter Setine göre 139 hastanın 23’ünde (%16,5), ESSG Kriter Setine
göre 139 hastanın 24’ünde (%17,3), Amor ya da ESSG birlikte düşünüldüğünde 139
hastanın 29’unda (%20,8) SpA tespit edilmiştir. Serum PTH yüksekliği ile SpA tanısı
arasında (Amor Kriter Seti için P=0,027, ESSG Kriter Seti için anlamlı ilişki
bulunmamıştır) ve primer etyolojik nedenler içerisinde nefrolitiyaz ile SpA tanısı
arasında (Amor Kriter Seti için p=0,015, ESSG Kriter Seti için p=0,017) istatistiksel
olarak anlamlı ilişki bulunmuştur. Hemodiyaliz süresinin uzunluğu ile SpA tanısı
arasında isitatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmuştur (Amor Kriter seti için
p<0,001, ESSG kriter seti için p=0,035). Evre 1 ve üzeri sakroiliyit varlığı ile tanı
varlığı arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmuştur (p=0,029).
Sonuç
Bu çalışmada son SDBY olan hastalar arasında SpA sıklığı normal
popülasyona göre oldukça fazla bulunmuştur. Diyaliz hastalarındaki SpA özellikle
aksiyel tutulum göstermektedir. Diyaliz süresinin uzaması ve sekonder
hiperparatiroidizm SDBY’de olan SpA için olası risk faktörleridir. SDBY olan
hastalardaki SpA’da renal transplantasyon olası en etkili tedavi gibi görülmektedir,
ancak bununla ilgili klinik çalışmalar yapılması gerekmektedir. | en_US |
