Serum hapsidin seviyesinin inflamatuvar barsak hastalıklarında incelenmesi ve hastalık aktivasyonu açısından fekal kalprotekin ile karşılaştırılması
Özet
Crohn hastalığı ve ülseratif kolit kronik inflamatuvar barsak hastalıklarıdır (ĠBH). ĠBH’da en sık demir eksikliği ve kronik hastalık anemisi görülür. Hastalık aktivasyonunun gösterilmesinde aktivite skorları ve bazı laboratuvar belirteçlerden yararlanılır. Demir metabolizmasının düzenlenmesinde temel protein olan hepsidin inflamasyona sekonder olarak artar, demir eksikliği durumunda ise azalır. Bu çalıĢmada ĠBH hastalarında hepsidin ile fekal kalprotektinin hastalık aktivasyonu açısından korelasyonunu belirlemeyi ve anemi ayırıcı tanısında hepsidin düzeyinin kullanılabilirliğini araĢtırmayı amaçladık. ÇalıĢmaya 2014 yılında BaĢkent Üniversitesi Ankara Hastanesi’nde ĠBH tanısı ile takip edilen 29 aktivasyon döneminde, 45 remisyon döneminde hasta ve 34 kontrol alındı. Hasta ve kontrol gruplarında serum hepsidin, tam kan sayımı, ferritin, serum demir ve demir bağlama kapasitesi (TDBK), C-reaktif protein (CRP), eritrosit sedimentasyon hızı (ESH), ek olarak hasta gruplarında fekal kalprotektin çalıĢıldı. Crohn hastalarına Crohn Hastalık Aktivite Ġndeksi ve ülseratif kolit hastalarınaTruelove-Witts aktivite skoru uygulandı. Kontrol grubuna göre remisyon ve aktif hasta grubunda hepsidin düzeyi daha yüksek bulundu (p=0,014 ve p=0,004). Her iki hastalık grubu arasında ise hepsidin seviyeleri benzerdi (p=0,470). Aktif hasta grubunda hepsidin ile RDW arasında aynı yönlü (r0,513 ve p=0,004); hepsidin ile transferrin saturasyonu arasında ise ters yönlü korelasyon saptandı (r=-0,455 ve p=0,013). Ortalama fekal kalprotektin düzeyi remisyondakilere göre aktif hasta grubunda anlamlı olarak yüksekti (p<0,001). Tüm hastalarda fekal kalprotektin ile klinik aktivite skoru, CRP ve ESH arasında pozitif korelasyon saptandı (p<0,01), hepsidin ile fekal kalprotektin arasında anlamlı korelasyon bulunmadı (p>0,025). Hastalar içinde anemisi olanlarda olmayanlara göre hepsidin düzeyi daha yüksek saptandı (p=0,093). Bu çalıĢmada hepsidin düzeyi ile hastalık aktivasyonu ve demir eksikliği belirteçleri ile anlamlı korelasyon bulamadık. ĠBH’da aneminin ayırıcı tanısı ve hastalık aktivasyonu ile hepsidin düzeylerinin iliĢkisinin araĢtırılması için hasta daha fazla kontrollü çalıĢmalara ihtiyaç vardır.