dc.description.abstract | Endometriozis, endometrial bez ve stromanın uterus dısında, yani ektopik olarak
yerlesimidir. Endometriozis, östrojen bağımlı bir hastalıktır ve konvansiyonel tedavi
yöntemlerinde, östrojenin azaltılması amaçlanır. Ancak standart tedavilerle olusturulan
hipoöstrojenik ortam, büyük kısmı üreme çağında olan bu hastalarda, yan etkileri
nedeniyle uzun süre devam ettirilemez.
Endometriozis etyopatogenezini aydınlatarak, yeni medikal tedavi seçenekleri olusturmaya
yönelik moleküler düzeyde çok sayıda arastırma yapılmaktadır.
Endometriozisin baslangıç asamasında etkili olduğu saptanmıs olan matriks
metalloproteinazların (MMP) inhibisyonu, hastalığın ilerlemesini durdurabilir.
Endometriozisde matriks metalloproteinaz inhibitörlerinin etkileri ile ilgili çalısmalar
mevcuttur.
Bakteriyostatik etkisi dısında, matriks metalloprotenazları nonspesifik olarak inhibe eden
ve çalısmalarda; antianjiogenik, pro-apoptotik etkileri de bildirilmis olan doksisiklin,
enfeksiyon hastalıkları dısında birçok patolojik durumda da faydalı etkileri olabilecek bir
ilaçtır.
Matriks metalloprotenazlar ve anjiogenez ile ilgili olan etkilerinin hangi yollarla
olduğunun yeterince aydınlatılamamıs olması ve insanlarda kullanımı olan bir ilaç olması
nedenleriyle doksisiklin, üzerinde arastırma yapılmaya değer bir ilaçtır. Nitekim;
doksisiklinin farklı patolojik olaylarda, dokulardaki moleküler düzeydeki etkileri ile ilgili
birçok arastırma yapılmıstır.
Bu deneysel çalısmada, rat modelinde endometriozis olusturup; konvansiyonel medikal
tedavi olan GnRH analoğu ile doksisiklinin, peritoneal endometrial implantlar üzerindeki
etkileri karsılastırıldı.
Toplam 40 rat’ta, 1. laparotomide endometrial implantlar olusturuldu. Üç haftalık bekleme
süresi sonunda 2. laparotomilerinde; endometrial implant odaklarının basarılı biçimde
olustuğu görüldü, tedavi öncesi endometrial odakların boyutları milimetre olarak
kaydedildi ve peritoneal sıvı örnekleri alındı. Toplam 40 rat, randomize olarak 4 esit gruba
ayrıldı. 21 gün boyunca grup I’deki ratlara 5 mg/kg/gün doksisiklin, grup II’deki ratlara 40
mg/kg/gün doksisiklin, grup III’deki ratlara tek doz, 1 mg/kg löprolid asetat verildi. Grup
IV’teki ratlara herhangi bir medikal tedavi verilmedi.
Medikal tedavi sonrasında ratlara 3. laparotomi islemi yapıldı. Üçüncü laparotomi islemi
sırasında tekrar endometrial odakların boyutları kaydedildi ve peritoneal sıvı örnekleri
alındı. Daha sonra, endometrial implantlar histolojik inceleme ve MMP-2 ve MMP-9 ile
ilgili immünohistokimyasal değerlendirme yapmak için eksize edildi.
Tedavi öncesinde tespit edilen peritoneal endometrial implantların yüzey alanları ve
peritoneal sıvı interlökin-6 seviyeleri, her bir grup için ayrı ayrı tedavi sonrası değerler ile
karsılastırıldı. Tedavi sonrasında endometriozis dokusunun hemotoksilen-eozin ile yapılan
boyaması sonucu elde edilen histolojik skorlar gruplar arasında karsılastırıldı. Ayrıca
doksisiklin ile tedavi edilen gruplar ile kontrol grubundaki ratlara immünohistokimyasal
yöntemler ile MMP boyaması yapılarak kendi aralarında karsılastırıldı.
GnRH analoğu ile tedavi edilen grupta beklenildiği gibi endometrial implantların yüzey
alanlarında, histolojik skorlamalarında ve peritoneal sıvı IL-6 seviyelerinde tedavi öncesi
ve sonrası değerler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptandı. Yani GnRH analoğu
ile tedavi, endometrial implantta boyut ve histolojik olarak gerilemeye neden oldu.
Doksisiklin ile tedavi edilen gruplarda da, endometrial implantların boyutlarında bir
azalma saptandı. Ayrıca doksisiklinin, tedavi sonrasında, endometriozis dokusunun hem
epitel hem de stromasındaki MMP-2 ve MMP-9 miktarlarını azalttığı tespit edildi.
Peritoneal sıvıda IL-6 seviyesinde azalma, sadece yüksek doz doksisiklin grubunda
gösterilebildi. Endometriozis dokusunun hematoksilen-eozin ile yapılan histolojik
skorlamasında, her iki doksisiklin grubunda da tedavi öncesi ve sonrası skorlar arasında
fark gösterilemedi.
Bu çalısma ile doksisiklinin endometriozis dokusunda matriks metalloproteinaz-2 ve 9’u
azalttığı ve endometrial implant yüzey alanında küçülme sağladığı gösterildi.
Bu nedenle; rat endometriozis modelinde; endometriotik odaklarda, doksisiklinin etkilerini
inceleyen çalısmamızın, doksisiklin ve endometriozis ile ilgili gelecek çalısmalara öncülük
edeceğini ve endometriozis tedavisinde yeni bir umut olusturabileceğini düsünmekteyiz. | en_US |