Kronik böbrek yetmezliği hastalarında görülen malnutrisyona pankreas egzokrin disfonksiyonunun katkısı var mıdır?
Özet
Kronik böbrek hastalığı ve yetmezliği,dünyada yaygınlığı giderek artmakta olan
mortalitesi ve morbiditesi bir çok hastalıktan çok daha fazla saptanan bir hastalıktır.
Kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda 5 yıllık mortalite %60’lara varmaktadır.Bunda
hastalığın kendisi kadar, hastalığa bağlı olarak meydana gelen komplikasyonların rolü
yüksektir. Malnutrisyon ise kronik böbrek yetmezliğinin seyrinde karşımıza çıkan ve en az
diğer komplikasyonlar kadar ciddiyetle ele alınması gereken, mortalite ve morbidite
üzerine etkisi büyük olan bir komplikasyondur. Pankreas egzokrin fonksiyonu sindirim ve
besinlerin absorbsiyonunda önemli rol oynamaktadır. Pankreatik egzokrin disfonksiyonu
pek çok hastalık sonucunda ortaya çıkabilmekte ve malnutrisyon ile sonuçlanmaktadır.
Kronik böbrek hastalığı ile pankreas egzokrin fonksiyonu arasındaki ilişki henüz
açıklanamamış olup literatürde böbrek hastalıklarında (akut-kronik böbrek yetmezliği,
kronik böbrek hastalığı, akut kronik glomerulonefritler, v.b) pankreas egzokrin
disfonksiyonunun olabileceğini gösteren çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada bu
ilişkinin olup olmadığını göstermek amaçlanmaktadır.
Bu çalışmaya 40 kronik böbrek yetmezliği, 40 kronik böbrek hastalığı tanısı olan ve 40
bilinen sistemik hastalığı bulunmayan gönüllü hasta alındı. Hastaların nutrisyonel
durumunun belirlenmesi amacıyla her hastaya ‘Mini Beslenme Değerlendirme’ (MNA)
formu dolduruldu. Kontrol grubundan fekal elastaz 1 ölçümü amaçlı birer gaita örneği;
hastalardan serum amilaz, serum lipaz, serum albumin, CRP ölçümü için venöz kan ve
fekal elastaz 1 için gaita örneği alındı.
En az 3 yıldır KBY, KBH tanıları olan hastaların; KBH grubunda yaş ortalaması 65,6
±15,3 yıl, hastaların 27’si (%67,5) erkek, 13’ü /(%32,5) kadın; KBY grubunda ise yaş
ortalaması 45,2±13,6 yıl, hastaların 32’si (%80) erkek, 8’i (%20) kadındı.
Çalışmamızda kronik böbrek hastalığı olan hastalarla, kronik böbrek yetmezliği olan
hastaların amilaz değerleri arasında istatistiki fark saptanmış olmasına rağmen bu
hastaların malnütrisyon durumlarına göre klasifikasyonları sonrasında amilaz değerleri
arasında fark saptanmamıştır. Lipaz değerleri için ise hem kronik böbrek hastalığı ve
yetmezliği durumunda hem de malnütrisyonu olan ve olmayan grup ayırımında istatistiksel
farklılığın olmaması söz konusuydu. Amilazın kronik böbrek hastalıklı hastalarda serum
düzeylerinin artığı bilnmektedir. Bu, özellikle amilazın pankreas egzokrin fonksiyonlarını
göstermede non-spesifik olduğunu göstermektedir. Benzer şekilde lipazda pankreas
egzokrin fonksiyonlarını göstermede non-spesifiktir.
Çalışmamızda ayrıca, kontrol grubunun fekal elastaz 1 ortalamaları: 705,6 μg/g (225-900),
KBH hastalarının fekal elastaz 1 ortalamaları: 335,3 μg/g (102,9-480,1), KBY’li hasta
grubunun fekal elastaz 1 ortalaması: 395,9 μg/g (286,9-494,3) olarak bulundu.
Çalışmamıza dahil edilen hastalarla kontrol grubunun karşılaştırılmasında hem kronik
böbrek hastalarında hem de kronik böbrek yetmezlikli hastalarda kontrol grubuna göre
fekal elastaz düzeyi istatistiksel anlamlılıkta düşük saptandı.
Fekal elastazın egzokrin pankreas fonksiyonları göstermedeki duyarlılığı göz önüne
alındığında bu sonuç böbrek hastalarında pankreas egzokrin fonksiyonlarının da
bozulduğunu göstermektedir. Bununla birlikte hastalara uygulanan mini beslenme
değerlendirme testi sonrası malnütrisyon tespit edilen hastalarla tespit edilmeyen hastaların
fekal elastaz düzeyleri arasında fark saptanmadı. Böbrek hastalıklarında malnütrisyona
neden olan çok sayıda faktörün olması nedeniyle fekal elastaz düzeylerinde istatistiki
farkın olmadığı düşünülebilir, ancak genel olarak böbrek hastalarında pankreas egzokrin
fonksiyonlarının etkilendiği ve bunun da malnütrisyona katkıda bulunabileceği göz ardı
edilmemelidir.
Chronic kidney disease and failure, is a disease with an increasing prevalance, which has
mortality and morbidity ratios more than lots of diseases,i ans a disease detected. In
patients with chronic renal failure 5-year mortality ratio reaches to sixty percentage. As
well as disease itself, also the complications of disease have role in this high mortality
ratio. Malnutrition is a complication that is seen in the course of chronic renal failure ,
which has a great effect to mortality and morbidity, and should be held seriously. The
exocrine function of pancreas plays an important role in digestion and absorption of
nutrients. Pancreatic exocrine dysfunction may ocur due to many diseases and this
situation results in malnutrition.
The relationship between chronic renal failure and pancreatic exocrine function is not
explained yet. There is no data in literature showing pancreas exocrine dysfunction in
kidney diseases (acute-chronic kidney failure, chronic kidney disease, acute-chronic
glomerulonephritis, etc.), This study aimed to show whether this relationship exists or not.
Forty chronic renal failure patients, 40 chronic kidney disease patients and 40 volunteer
patients without known systemic diseases were conducted in this study. 'Mini Nutritional
Assessment' (MNA) form has been filled up by patients to determine the nutritional status
of them. Stool samples from control group individuals and patients to measure fecal
elastase 1, and venous blood samples for measurement of serum amylase, serum lipase,
serum albumin, CRP values from patients were collected.
The patients had chronic renal failure (CRF) and chronic kidney disease (CKD) diagnoses
at least for 3 years. patients Least 3 years, In CKD group the mean age of the patients was
65.6 ± 15.3 years, 27 patients (67.5%) were male, and 13 (32.5%) were female. In CRF
group, the mean age of the patients was 45.2 ± 13.6 years, 32 patients (80%) were male
and 8 (20%) were female.
Although statistical difference was found between the amylase values of CKD and CRF
groups; after the classification of patients due to malnutrition status there was no
significant difference between the amylase values of patients in two groups. There were no
statistically significant differences between CKD and CRF groups; and between patients
with and without malnutrition, when analyzed according to lipase values. It is known that
serum amylase level increases in patients with chronic kidney disease. This data especially
shows that amylase values are non-specific in showing pancreatic exocrine functions.
Similarly lipase valueas are also non-specific in showing pancreatic exocrine functions.
In our study, the fecal elastase 1 mean values of the control group, CKD pstients, and
CRF patients were found as : 705.6 mg / g (225-900), 335.3 mg / g (102,9-480,1),and
395.9 mg / g (286,9-494,3) respectively. found. The fecal elastase values of control group
was significantly lower both from CKD and CRF patients. . When the sensitivity of fecal
elastase to show pancreas exocrine function is considered, these results indicate the
deterioration of pancreas exocrine functions in patients with kidney disease. However,
there was no difference found between the fecal elastase values of patients that were or
were not diagnosed as malnutrited due to the mini nutritional assessment test. The
absence of statistically significant difference between fecal elastase values may be
considered as normal; because there are lots of factors in kidney diseases which cause
malnutrition, But it should not be underestimated that pancreas exocrine functions are
effected in kidney disease patients , and this contributes to malnutrition.