Dönüştürücü ve etkileşimci liderlik niteliklerinin özendirme üzerindeki rolü

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı; çalışanların kendi bakış açılarından dönüştürücü ve etkileşimci liderlerin özendirici niteliklerini iş yaşamlarındaki kişisel, ortamsal ve tutumsal görüşleriyle değerlendirmeleridir. Bu kapsamda çeşitli sektörlerde işgören 324 çalışandan anket yöntemi kullanılarak veri toplanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler SPSS 16 İstatistik programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular, çalışanların dönüştürücü ve etkileşimci liderlerden algıladıkları özendirme düzeyleri arasında farklılıklar olduğu yönündedir. Farklı lider tipleri ile çalıştıklarını varsayan çalışanlar ana hipotezler düzeyinde öykünülen etki, telkinle güdüleme, bireysel destek, entelektüel uyarım, olasılıklı ödül (maddi – manevi) ve dışarıda bırakarak yönetim (aktif – pasif) faktörlerine çoğunlukla ilgili akademik yazına uyacak şekilde tepki vermişlerdir. Diğer yandan akademik yazının alışılmış bulgularının haricinde sonuçlar da elde edilmiştir. Etkileşimci lider ile çalıştığını varsayan bayan çalışanlar erkek çalışanlara göre dönüştürücü liderlik algısı ile daha çok özeneceklerini belirtmişlerdir. Diğer yandan erkek çalışanların lider tipi fark etmeksizin maddi olasılıklı ödül algıları bayan çalışanlardan daha güçlüdür. Yine aynı şekilde dönüştürücü liderlik tutumu altında pasif dışarıda bırakarak yönetim algısı, bayan çalışanları erkek çalışanlara nazaran daha çok özendirmektedir. 50-59 yaş grubunda bulunan erkek çalışanların etkileşimci lider algısını tercih ettikleri de bulgulanmıştır. Entelektüel uyarımın dönüştürücü lider ile çalışıldığında özendirme üzerine etkisi yaş faktörü ile ilişkilendirilebilmektedir. Entelektüel uyarımın etkileşimci lider ile çalışıldığında özendirme üzerindeki etkisi hakkında ise farklılık bulgulanamamıştır. Çalışanların işletmedeki çalışma sürelerinin liderin çalışanları özendirebilme kapasitesine etki ettiği bulgulanmıştır. Çalışanların dönüştürücü liderlik tutumu altında aktif dışarıda bırakarak yönetim algılarının çalışan özendirilmesi üzerindeki etkisi çalışanların işletmedeki çalışma yıllarına göre farklılık gösterirken, etkileşimci liderlik tutumu altında bu atıf ortadan kalkmış görünmektedir. The main purpose of this study was; to explore the employees view by their own personal,environmental and attitudinal reviews on how transformational and transactional leaders motivate them by their daily work qualities.In this context, a total of 324 worker’s data were collected by a survey from various sectors. The data obtained from this study was evaluated by SPSS 16 statistical software. The findings showed that workers perceived different levels of motivation levels from transformational and transactional leaders.Employees working with diffrerent types of leaders have reacted in accordance with relevant academic literature on idealized influence, individualized consideration,intellectual stimulation,inspirational motivation, contingent reward (tangible – intangible) and management-by-exception(active-passive). On the other hand except findings were obtained than the academic writings. Female employees who percepts to work with transactional leaders had more motivation levels with transformational leaders than the male workers. On the other hand male workers tangible contingent reward perception is more powerful than the women workers no matter what the leader type is. In the same way, passive management by exception perception motivates women workers more than male workers under transformational leadership attitude. The preferred perception of male workers between 50-59 years of age was found as transactional leadership. When percepted to work with transformational leader, there is an effect of age on intellectual stimulation. When perceived to work with transactional leader, there is no different rate of intellectual stimulation effect was found. İt was also found that the run time of employees influence the capacity to be motivated by the leader type they perceive. On the other hand under the behaviour of transformational leadership, the perception of workers on active management by exception showed different levels of motivation attitude but this significance disappeared under the transactional leadership attitude.