Geriatrik hastalıklarda uyku bozuklukları ile ilişkili faktörler ve yaşam kalitesi üzerine etkileri
Abstract
Yaşlı hastalar çok çeşitli uyku bozuklukları açısından risk altındadırlar. Kronik uyku
bozuklukları; duygu durumda bozulma, yaşam kalitesinde azalma, kaza risklerinde ve
sağlık hizmetlerinden faydalanma talebinde artma ile ilişkilidir. Özellikle yaşlı
popülasyonda yetersiz ve etkisiz uyku; önemli derecede artmış morbidite ve mortalite,
azalmış yaşam kalitesi, artmış depresyon ve anksiyete oranları, denge ve ambulasyonda
zorluk, düşme riski ve bakıcı ihtiyacının artması ile ilişkilidir. Bu yüzden bu bozukluk
klinik dikkat ve araştırmayı gerektirmektedir. Bu çalışmadaki amacımız geriatrik
hastalarda uyku bozuklukları ile ilişkili faktörleri saptamak, bunların yaşam kalitesi
üzerine etkilerini incelemek, fiziksel fonksiyon, depresyon ve anksiyete semptomları,
psikolojik iyilik ve psikofarmasötik alımı arasındaki ilişkileri gözlemlemektir.
Çalışma 65 yaş üstü, mini mental test skoru 11’den fazla olan, fonksiyonel ambulasyon
ölçeği 4 veya üzerinde olan 100 hasta üzerinde gerçekleşti. Ağır inme veya diğer nörolojik
hastalık, ağır bilişsel bozukluk, ağır psikiyatrik bozukluğu olan hastalar dışlandı. Hastalar
uyku problemleri olan ve olmayan olarak iki gruba ayrıldı. Medical Outcomes Study uyku
skalası (MOS-SS) ile bireylerin uyku durumları değerlendirildi. Geriatrik depresyon ölçeği
ile depresif duygu durum belirlemesi yapıldı. Charlson komorbidite indeksine göre
komorbidite düzeyleri belirlendi. SF-36 anket formu ile de yaşam kaliteleri değerlendirildi.
Çalışma grubumuzda bireylerin %48’inde uyku bozukluğu saptadık. Geriatrik bireylerde
uykuyu etkileyeceği düşünülen faktörler bir arada değerlendirildiğinde sadece SF-36
mental sağlık skoru istatiksel olarak anlamlı bulundu.
Elderly patients are at risk for a variety of sleep disorders. Chronic sleep disorders are
linked to impaired mood, reduced quality of life, increased risk of accidents and increased
rates of health care utilization. Inadequate and ineffective sleep are related with
significantly increased morbidity and mortality, reduced quality of life, increased
depression and anxiety, difficulty in balance and ambulation, an increased risk of falling
and increased potential for the need of a caregiver especially in elderly population.
Therefore, this disorder merits clinical attention and research. Our aim is to determine the
factors related with sleep disorders in geriatric patients and their effect on quality of life,
and observe the relationship between physical function, depression and anxiety semptoms,
psychological well-being and psychopharmaceutical intake.
The study included 100 patients who were over 65 years old and their mini mental test
examination score were more than 11 points and functional ambulation scale score were 4
or more points. Patients who have severe stroke or other neurological disorder, severe
cognitive impairment and psychiatric disorder were excluded. Patients were divided into
two groups with and without sleep problems. Sleep state was asssessed with Medical
Outcomes Study Sleep Scale (MOS-SS). Depressive mood was determined by geriatric
depression scale. Comorbidity levels were determined by the Charlson comorbidity index.
Quality of life was assessed using the Short Form- 36 Heart Survey (SF- 36).
In our study we determined sleep disorders in %48 of individuals. When factors thought to
affect sleep were evaluated together in geriatric individuals, only SF-36 mental health
score was statistically significant.