İlk halka arzlarda düşük fiyatlama ve maliyetlere etkisi
Abstract
İşletmelerin halka açık olarak işlem gördüğü piyasa; Borsa İstanbul ya da kısaca BİST adıyla geçmektedir. Türkiye'de 1985 yılında ilk olarak İstanbul Menkul Kıymetler Borsası adıyla açılan ve 2013'te "Borsa İstanbul (BİST)" adını almıştır. BİST, sermaye piyasasında faaliyet gösteren Türk ve yabancı kaynaklı bankalara, aracı kurumlara saklama ile takas hizmeti vermektedir. Halka arz, hisse senetlerinin çok sayıda ve önceden bilinmeyen yatırımcılara çağrı ve ilan yoluyla satışı olarak tanımlanmaktadır. Bir diğer tanım olarak; işletmelerin, kaynak ihtiyacını karşılamak amacıyla özkaynak yoluyla senet ihraç ederek kaynak sağlamasıdır.
Halka arz edilen işletmeler için çeşitli fiyatlama yöntemlerinden bahsetmek mümkündür. Bu yöntemler arasında işletmeler açısından yaygın olanı; düşük fiyatlandırmadır. Halka arz işlemlerinde düşük fiyatlama olgusu üzerinde çok fazla durulmaktadır. Finans literatüründe, hisse senetlerinin gerçek değerinin altında bir fiyatla satışa sunulması "düşük fiyatlama" olarak adlandırılır. Bu alanda yapılan çalışmalar; ilk defa halka arz edilen hisse senetlerinin kısa dönem fiyat performanslarını belirlemek içindir. Genellikle ilk halka arzların halka arz edildikleri ilk gün piyasa performansının üzerinde bir getiri sağladığı sonucuna ulaşmıştır.
Bu araştırmada, Borsa İstanbul'da 1993 - 2014 yılları arasında halka açılan şirketlerin analizi yapılmıştır. Düşük fiyatlandırma kullanılıp kullanılmadığı test edilerek, bu işlemin şirketlere maliyeti ve toplam hasılatı ne yönde değiştirdiği araştırılmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak, teze konu olan 280 şirketten 209'unda düşük fiyatlandırma gözlemlenmiş ve toplam maliyetin hasılat içerisindeki yüzdeleri incelendiğinde düşük fiyatlandırma ile paralel bir yapıda seyrettiği bulgusuna ulaşılmıştır.
The market in which enterprises are publicly trading is called as Borsa Istanbul abbre-viated as BIST. It was firstly opened with the name of Istanbul Stock Exchange in 1985 in Turkey and named as “Borsa Istanbul (BIST)” in 2013. BIST provides custody and clearing services for Turkish and foreign banks and stockbrokers carrying on business in the capital market. Public offering is defined as the sale of securities by publication or by invitation to lots of previously unknown investors. It also means that enterprises raise funds by issuing security through equity for meeting the resource need.
It is possible to mention various pricing methods for enterprises offered to the public. The most common of these methods for enterprises is low pricing. Low pricing case is over-emphasized in public offering transactions. In finance literature, the fact that securities are offered for sale by a price less than its actual value is called as “low pricing”. Studies made in this field are for determining the short-term price performances of securities offered to the public for the first time. It was concluded that initial public offerings generally provided a return above the market performance on the first day when they were offered to the public.
In this research, the analysis of publicly listed companies was made between the years of 1993 and 2014 in Borsa Istanbul. Whether low pricing is used or not will be confirmed. If used, the cost of this transaction for companies and its share in total revenue will be the re-sults to be obtained from the research.