Yatırım fonlarının muhasebeleştirme esasları ve mali tablolarına ilişkin denetçi görüşleri ile denetçi rotasyonu arasındaki ilişki
Özet
Bu çalışma Türkiye’deki menkul kıymet yatırım fonlarını; muhasebeleştirme esasları, mali
tablo ve raporların TMS/TFRSR’ye göre düzenlenmesi, fonların denetimi ve denetim
şirketi/sorumlu ortak bazında denetçinin değiştirilmesi açılarından incelemeyi hedeflemiştir.
Bu kapsamda öncelikle yatırım fonlarının muhasebeleştirme esasları ve fonların düzenlemekle
yükümlü oldukları finansal tablolar TMS/TFRS kapsamında incelenmiş, sonrasında ise fonların
bağımsız denetimi konusu üzerinde çalışılmıştır. Bağımsız denetim açısından ele alındığında,
denetim şirketi ya da sorumlu ortağın değiştirilmesi “denetim kalitesi” kavramı yönünden
oldukça büyük önem arz etmektedir. Bu çalışma kapsamında öncelikle şirketlerin denetçi
değiştirme üzerine önceki yıllarda yapılmış olan çalışmalar taranmış ve şirketleri denetçilerine
değiştirmeye iten yirmi adet faktör belirlenmiştir. Bu faktörler arasından seçilen “denetim
görüşü” bu çalışmanın odak noktasını oluşturmuş ve alınan şartlı/olumsuz denetim görüşleri
ile yatırım fonlarının denetçi şirket/sorumlu ortak değiştirme konusundaki kararları arasındaki
ilişkinin ortaya çıkarılması incelenmiştir. Konunun araştırılabilmesi amacıyla veri
toplanabilmesi için bir “denetim ölçeği” oluşturulmuştur. Oluşturulan denetim ölçeği on adet
sorudan oluşmaktadır. Çalışmanın bulguları Türkiye’deki yatırım fonlarının yapılan bağımsız
denetimi sonucunda aldıkları denetim görüşleri, hangi denetim şirketi ile çalıştıkları ve gözlem
dönemi boyunca çalıştıkları denetim şirketinin ya da sorumlu ortağın değişip değişmediği ya
da kaç kez değiştiği hakkında bilgi sağlamaktadır.
This study examines the Turkish mutual funds in terms of their accounting issues, converting
or transition to TMS/TFRS (which is completely consistent to IFRS), auditing and audit
firm/partner rotation. In this regard, primarily within the scope of TMS/TFRS, the guidelines
of accounting practices and the financial statements which a mutual funds have to prepare are
reviewed and further emphasized on external audit of mutual funds. As part of external
auditing, audit firm or audit partner rotation are vital parts of audit quality concept. This
study focuses on mutual funds audit firm/partner rotation decisions under modified audit
opinions. First, in order to get information about what researchers had done over the past
decades some emprical studies about causes of audit firm/partner rotation decisions are
examined. As a consequence, 21 factors are determined from the literature review to effect the
audit rotation process. “Receiving a modified audit opinion” factor is selected through the 21
factors. Proceeding to the next step, an “audit scale” was composed to collect data. The scale
consisted of 10 questions. Finally, this research provides information about what sort of audit
opinions do mutual funds receive, with which audit firm do mutual funds work and do the audit
firm or the audit partner rotated during the observation period in Turkey.