Yatırım fonlarının muhasebeleştirme esasları ve mali tablolarına ilişkin denetçi görüşleri ile denetçi rotasyonu arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışma Türkiye’deki menkul kıymet yatırım fonlarını; muhasebeleştirme esasları, mali tablo ve raporların TMS/TFRSR’ye göre düzenlenmesi, fonların denetimi ve denetim şirketi/sorumlu ortak bazında denetçinin değiştirilmesi açılarından incelemeyi hedeflemiştir. Bu kapsamda öncelikle yatırım fonlarının muhasebeleştirme esasları ve fonların düzenlemekle yükümlü oldukları finansal tablolar TMS/TFRS kapsamında incelenmiş, sonrasında ise fonların bağımsız denetimi konusu üzerinde çalışılmıştır. Bağımsız denetim açısından ele alındığında, denetim şirketi ya da sorumlu ortağın değiştirilmesi “denetim kalitesi” kavramı yönünden oldukça büyük önem arz etmektedir. Bu çalışma kapsamında öncelikle şirketlerin denetçi değiştirme üzerine önceki yıllarda yapılmış olan çalışmalar taranmış ve şirketleri denetçilerine değiştirmeye iten yirmi adet faktör belirlenmiştir. Bu faktörler arasından seçilen “denetim görüşü” bu çalışmanın odak noktasını oluşturmuş ve alınan şartlı/olumsuz denetim görüşleri ile yatırım fonlarının denetçi şirket/sorumlu ortak değiştirme konusundaki kararları arasındaki ilişkinin ortaya çıkarılması incelenmiştir. Konunun araştırılabilmesi amacıyla veri toplanabilmesi için bir “denetim ölçeği” oluşturulmuştur. Oluşturulan denetim ölçeği on adet sorudan oluşmaktadır. Çalışmanın bulguları Türkiye’deki yatırım fonlarının yapılan bağımsız denetimi sonucunda aldıkları denetim görüşleri, hangi denetim şirketi ile çalıştıkları ve gözlem dönemi boyunca çalıştıkları denetim şirketinin ya da sorumlu ortağın değişip değişmediği ya da kaç kez değiştiği hakkında bilgi sağlamaktadır. This study examines the Turkish mutual funds in terms of their accounting issues, converting or transition to TMS/TFRS (which is completely consistent to IFRS), auditing and audit firm/partner rotation. In this regard, primarily within the scope of TMS/TFRS, the guidelines of accounting practices and the financial statements which a mutual funds have to prepare are reviewed and further emphasized on external audit of mutual funds. As part of external auditing, audit firm or audit partner rotation are vital parts of audit quality concept. This study focuses on mutual funds audit firm/partner rotation decisions under modified audit opinions. First, in order to get information about what researchers had done over the past decades some emprical studies about causes of audit firm/partner rotation decisions are examined. As a consequence, 21 factors are determined from the literature review to effect the audit rotation process. “Receiving a modified audit opinion” factor is selected through the 21 factors. Proceeding to the next step, an “audit scale” was composed to collect data. The scale consisted of 10 questions. Finally, this research provides information about what sort of audit opinions do mutual funds receive, with which audit firm do mutual funds work and do the audit firm or the audit partner rotated during the observation period in Turkey.