Türk bankacılık sektöründe türev piyasa araçlarının riske etkileri
Özet
Her geçen gün teknolojinin ve finans sektörünün gelişme göstermesi sonucunda
finans dünyası globalleşmiş, globalleşen dünyada yatırımcılar ve bankalar için risk
eskisinden daha büyük önem arz etmeye başlamıştır. Özellikle globalleşmenin doğurduğu
döviz kuru ve faiz riskinin kontrol edilebilmesi amacı ile bazı finansal enstrümanlar
hayatımıza girmiş ve kullanımları yaygınlaşmaya başlamıştır. Bunlardan türev piyasa
araçları olan forward, future, opsiyon, swap ve diğer türev piyasa araçları söz konusu
risklerden korunmak, spekülasyon ve yeterince gelişmemiş piyasalarda zaman zaman da
arbitraj amacı ile kullanılmaya başlanmıştır. Kurumların ve yatırımcıların bu araçların
kullanımı ile geleceğe yönelik belirsizliklerini minimize etmesi, türev piyasa araçlarına olan
ilgiyi gerek dünya çapında gerek ülkemizde her geçen gün arttırmaktadır.
Bu çalışmanın amacı; 2007-2015 yılları arasında ülkemizdeki finans sektörünün en
büyük kurumları olarak görülen bankaların, gün geçtikçe artan türev piyasa araçlarının
kullanımlarını analiz etmek ve bankacılık sektöründe riske etkilerini ölçmektir. İlk bölümde
türev piyasa araçlarının tarihçesine değinilmiş ve ikinci bölümde araçların tanımları ve
kullanımları açıklanmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümüne riskin tanımı ve risk türleri,
dördüncü bölümüne uygulanacak yöntem ve veriler, grafikler ve panel regresyon analizi
dahil edilmiştir. Son olarak beşinci bölüm araştırma sonuçlarını içermektedir. Elde edilen
analiz sonuçları, değişkenlerin birim kök içermesi, durağan olmaması ve eşbütünleşik
sonuçlar vermemesi nedeni ile kredi riski, piyasa riski ve sermaye yeterlilik rasyosu ile türev
araçların yeterli düzeyde ilişki içermediğini göstermiştir.
The finance world has globalised day by day with the results of the improving
technology and finance thus in the globalising world the importance of risk has become even
more than before for the investors and the banks. Especially with the purpose of being able
to control exchange rate and interest risk, the result of globalisation, financial enstruments
have become a part of our lives and use of them became widespread. The derivatives such
as forward, future, opsion, swap and the other derivatives have been used for speculation
and to be protected from the risk, and underdeveloped market used them from time to time
with the purpose of arbitrage. With the use of derivatives by the institutions and the investors,
the uncertainty towards future has been minimised, therefore, the interest, both in the World
and in our country for derivatives has extended.
The purpose of this study; is to analysed the use of derivatives increasing day by day
in the banks, seen as the biggest finance sector in out country between the years of 2007-
2015, and to see effects to risk in the bank sector. The first chapter is the history of
derivatives and the second chapter is the description and the purpose of using derivatives.
The description and the types of risk are in the third chapter of the study, forth chapter is
about the methods to use and the data, diagrams and the analysis of panel regression. And
the last chapter is the fifth chapter, includes the result of the research. Obtained analyses
results show that because of the consists unit root, un-stationarity and not giving
cointegration results, credit risk, market risk and capital adequacy ratio does not have enough
relation between deriatives.