Engelli çocuğa sahip ebeveynlerin stres düzeyi, stresle başa çıkma tarzları, hastalık yükü algıları ve bilgece farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Özet
Bu çalışmada engelli çocuğa sahip ebeveynlerin stres düzeyleri, stresle başa çıkma tarzları,
hastalık yükü algıları ve bilgece farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkiler incelenmiştir.
Araştırma kapsamında engelli çocuğa sahip ebeveynlerin sosyodemografik özellikleri (yaş,
cinsiyet, medeni durum, eğitim düzeyi, çocuğun cinsiyeti, çocuğun yaşı ve çocuğun tanısı)
bakımından anne-baba stresi, stresle başa çıkma tarzı, hastalık yükü değerlendirme ve
bilgece farkındalık değişkenlerinin her biri açısından anlamlı farklılıklar olup olmadığı
incelenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, anne-baba stresini hangi değişkenlerin (stresle başa
çıkma tarzları, bilgece farkındalık ve hastalık yükü değerlendirme) yordayıp yordamadığı
sorularına cevaplar aranmıştır. Araştırma örneklemi, Ankara ilinde yer alan Milli Eğitim
Bakanlığı’na bağlı özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerine devam eden, engelli çocuğa
sahip 274 ebeveynden oluşmaktadır. Araştırmada katılımcılara Demografik Bilgi Formu,
Anne-Baba Stres Ölçeği, Hastalık Yükü Değerlendirme Ölçeği, Stresle Başa Çıkma
Tarzları Ölçeği ve Toronto Bilgece Farkındalık Ölçeği uygulanmıştır.
Çalışmanın sonucunda anne-baba stresinin stresle başa çıkma değişkenlerinden
yordayıcıları; kendine güvenli yaklaşım, çaresiz yaklaşım ve boyun eğici yaklaşımdır.
Anne-baba stresinin hastalık yükü değişkeni boyutlarından yordayıcıları; günlük yaşamın
kısıtlanması, hasta için endişelenme ve mesleki aksamalardır. Tüm bu değişkenler anne
baba stresinin %41’ini açıklamaktadır. Bilgece farkındalık değişkeninin ise anne-baba
stresini açıklamada istatistiksel olarak anlamlı bir rolü görülmemiştir. Elde edilen bulgular
alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır.
In this study, the stress levels of the parents with handicapped children, the coping styles,
the burden of illness and mindfulness levels were examined. In the scope of the research,
parents’ sociodemographic factors (age, gender, marital status, education level, child’s age,
child’s gender and child’s diagnosis) was examined whether there were any significant
differences in terms of parental stres, coping style, ilness burden and mindfulness. In
addition, seek answers to the predictors (coping styles, ilness burden, mindfulness) of
parental stres. The research sample consists of 274 parent with handicapped children who
attend special education and rehabilitation centers in Ankara. Demographic Information
Form, Mother-Father Stress Scale, Disease Burden Rating Scale, Stress Coping Scale and
Toronto Mindfulness Scale forms were administered to the participants.
As a result of the study, the predictors of parental stress related to coping variables; selfconfident
approach, helpless approach and submissive approach. Predictors of parental
stress related to burden variables; restriction of daily life, anxiety about patient and
occupational distruption. The results indicated these predictors explained %41 of the
variance for parental stres. However, mindfulness variable has no statistically significant
role in explaining parental stress. The findings and implications were discussed in the
frame of the literature.