Çevrimli sosyal destek ve gelişmeleri kaçırma korkusu ile sosyal ankesiyete bozukluğu belirti düzeyi arasındaki ilişkinin açıklanmasında sosyal medya bağımlılığı ve sosyal medya yorgunluğunun aracı rolü

Abstract

Araştırma gelişmeleri kaçırma korkusu ve bireylerin sanal etkileşimlerden algıladığı sosyal destek ile sosyal anksiyete bozukluğu arasındaki ilişkiyi tanımlarken sosyal medya bağımlılığı ve sosyal medya yorgunluğunun aracı rolünü açıklamayı amaçlamaktadır. Araştırma iki aşamadan oluşmaktadır. Çalışmanın ilk aşamasını iki ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları oluştırmaktadır. Bu bağlamda, sosyal medya yorgunluğu ölçümlemek için geliştirilen “Sosyal Medya Yorgunluğu Ölçeği”nin uyarlama çalışması yapılmış ve sanal etkileşimlerden algılanan sosyal desteği ölçümlemek amacıyla “Sanal Etkileşimlerden Oluşan Sosyal Destek Ölçeği” geliştirilmiştir. Çalışma verileri Sanal Etkileşimlerden Oluşan Sosyal Destek Ölçeği, Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği, Sosyal Medya Yorgunluğu Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ve Kısa Semptom Envanteri yoluyla toplanmıştır. Araştırmanın ilk aşaması 185 katılımcı verisi ile yürütülmüştür. Yapılan geçerlik ve güvenirlik çalışmalarına göre, “Sosyal Medya Yorgunluğu Ölçeği” 5 boyutlu (Aşırı Yüklenme, Duygusal Yorgunluk, Agresiflik, Tatmin ve Kullanım), “Sanal Etkileşimlerden Oluşan Sosyal Destek Ölçeği” ise 4 boyutlu (Tatmin, Zorluklarla Baş Etme, Duygusal Destek ve Doğrudan İletişim) bir yapıya sahiptir. Korelasyon bulgularına göre iki ölçek de Çok Boyutlu Sosyal Destek Ölçeği dışındaki ölçeklerle anlamlı ilişkiye sahiptir. Araştırmanın ikinci aşamasında ise sosyal anksiyete bozukluğunu sosyal medya ile ilişkili değişkenler ile açıklamaya çalışan bir model önerilmiş ve sınanmıştır. Bu amaç doğrultusunda katılımcılardan Gelişmeleri Kaçırma Korkusu Ölçeği, Sanal Etkileşimlerden Oluşan Sosyal Destek Ölçeği, Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği, Sosyal Medya Yorgunluğu Ölçeği ve Liebowitz Sosyal Kaygı Ölçeği yoluyla veri toplanmıştır. 240 katılımcı verisi ile yürütülen regresyon analizine göre gelişmeleri kaçırma korkusu, sanal etkileşimlerden oluşan sosyal destek, sosyal medya bağımlılığı ve sosyal medya yorgunluğu ile önerilen model doğrultusunda oluşturulan bloklar sosyal anksiyete bozukluğunu yordamaktadır. Önerilen yapısal eşitlik modeli analizleri yapıldığında, gelişmeleri kaçırma korkusunun sosyal medya bağımlılığı ve sosyal medya yorgunluğu aracılığıyla sosyal anksiyete bozukluğunu yordadığı görülmüştür. Sanal etkileşimlerden oluşan sosyal destek ise sosyal anksiyete bozukluğunu sosyal medya yorgunluğu üzerinden yordamaktadır. Önerilen alternatif modelde ise gelişmeleri kaçırma korkusu, sanal etkileşimlerden oluşan sosyal destek ve sosyal anksiyete bozukluğu arasındaki ilişki sosyal medya bağımlılığının sosyal medya yorgunluğunu yordayıcı etkisi üzerinden tanımlanmıştır. Alternatif modele ilişkin yapılan analizlerde tanımlanan bütün ilişkilerin anlamlı olduğu gözlenmiştir. Alternatif modele göre gelişmeleri kaçırma korkusu ve sanal etkileşimlerden oluşan sosyal destek arttıkça bireylerin sosyal medya bağımlılık eğilimi artmakta, bu artış kişilerde sosyal medya kaynaklı bir yorgunluğu arttırarak sosyal anksiyete bozukluğunu beslemektedir. The research aims to explain the mediating role of social media addiction and social media fatigue while defining the relationship between fear of missing out and social anxiety perceived by individuals from online interactions. The research consists of two stages. The first stage of the study consists of validity and reliability studies of two scales. In this context, the adaptation study of the Social Media Fatigue Scale which originally developed by Maier et al. (2012) to measure social media fatigue was conducted. In addition Social Support from Online Interactions Scale was developed to measure perceived social support from social media interactions. The data were collected through the Social Support from of Online Interactions Scale, Social Media Addiction Scale, Social Media Fatigue Scale, Multidimensional Perceived Social Support Scale and Brief Symptom Inventory. The first stage of the study was conducted with 185 participant data. According to the validity and reliability studies, Social Media Fatigue Scale is 5-dimensional (Social Overload, Emotional Fatigue, Aggressiveness, Satisfaction and Use), and Social Support from Online Interactions Scale is 4-dimensional (Satisfaction, Coping with Difficulties, Emotional Support and Direct Communication). According to the correlation findings, both scales had a significant relationship with scales other than the Multidimensional Social Support Scale. In the second stage of the study, a model trying to explain social anxiety disorder with variables related to social media was proposed and tested. For this purpose, data were collected from the participants through Fear of Missing Out Scale, the Social Support from Online Interactions Scale, Social Media Addiction Scale, Social Media Fatigue Scale and Liebowitz Social Anxiety Scale. According to the regression analysis conducted with 240 participants' data, the stages which consist of fear of missing out, social support from online interactions, social media addiction and social media fatigue predicted social anxiety disorder. When the proposed structural equation model analyzes were conducted, it was seen that the fear of missing out predicted social anxiety disorder through social media addiction and social media fatigue. Social support from online interactions predicts social anxiety disorder through social media fatigue. In the proposed alternative model, the relationship between fear of missing out, social support from online interactions and social anxiety disorder was defined by the predictive effect of social media addiction on social media fatigue. In the analysis of the alternative model, all relationships identified were significant. According to the alternative model, as social support from online interactions and fear of missing out increases, individuals' tendency towards social media addiction increases and this increase increases social media fatigue and feeds social anxiety disorder.