Emir Kusturica sinemasında "balkanlılık"
Özet
Bu çalışma, Balkanlar‟dan çıkan ve dünyaca kabul görmüş, filmleri ile bir çok
festivale katılmış ve ödüller almış olan Emir Kusturica‟nın filmlerindeki
“Balkanlılık” kavramını ve nasıl kullanıldığını ele almaktadır. Bu tez çalışmasında,
temel olarak Emir Kusturica‟nın dört filmi incelenmektedir. Bu filmler tarihsel
sırasıyla: Time of the Gypsies (Çingeneler Zamanı) (1988) Underground (Yeraltı)
(1995) – Life is a Miracle (Bir Mucizedir Yaşamak) (2004) ve On the Milky Road
(Aşk ve Savaş) (2016)
Filmlerin analizleri için A.J. Greimas‟ın geliştirmiş olduğu Göstergebilimsel
Dörtgen yöntemi kullanılmaktadır. Göstergebilimsel Dörtgen yöntemi kullanılarak
ortaya çıkartılan karşıtlıklar, Kusturica‟nın seçilen filmlerindeki Balkanlılık
kavramının ve nasıl konumlandırıldığının anlaşılması için kullanılmaktadır. Böylece
yorumlamaya el verişli olan analiz yöntemi ile yorumlamaya el verişli olan film
ortamı incelenmektedir. Filmlerin analizleri yapılırken, uzun süreçler sonucunda,
günümüze kadar evrilerek gelmiş olan “Balkanlılık” kavramının kendisine ve
tarihine de değinilmektedir. Böylelikle, filmlerin analizleri için de temel olarak
kullanılan Doğu-Batı karşıtlığının nasıl geliştiği ve evrildiği üzerinde durulmaktadır.
Bu karşıtlıklar temel alınarakortaya konan bilgiler çerçevesinde incelenen filmlerden
ve o filmlerden çıkan sonuçlarla, filmlerin derin yapıları oluşturulmaktadır.
This study discusses the “Balkanness” concept and how it is used in worldrenowned
director Emir Kusturica‟s films. At this point, four films of Kusturica are
examined. These films are historical respectively: Time of the Gypsies (1988)
Underground (1995) - Life is a Miracle (2004) and On the Milky Road (2016)
For analysis of films, the semiotic square method which is founded by A.J.
Greimas, is used. Contradictions that are acquaired from the method is used to
understand the notion of “Balkanness” and how it is positioned in Kusturica films.
While examining the films, historical background and “Balkanness” it self is also
being investigated and used. By doing this, one of the core point of analysis, which is
East-West contradiction and how it has evolved during time is being examined.
Lastly, the contradictions acquaired from this main contradiction East-West is being
used to reveal the deep structure of the films.