Böbrek nakil başarısının izlenmesi için bir karar destek aracı
Özet
Organ nakli son yıllarda oldukça gelişen bir tedavi yöntemi haline gelmiştir. En
yaygın olarak gerçekleştirilen organ nakilleri ise böbrek ve karaciğer naklidir.
Böbrek nakli kadavradan ya da canlı vericiden sağlanabilmektedir. Türkiye’de
kadavra vericinin azlığından kaynaklı olarak daha çok canlı vericiden nakil
sağlanmaktadır. Nakil işleminin başarılı olarak gerçekleşmesinden sonra hastanın
ameliyat sonrası rutin kontrolleri büyük önem taşır. Aksi halde nakil sonrası organ
kayıpları görülebilmektedir. Bu noktada hastanın bilinçli davranıp rutin testleri,
ölçümleri yaptırması ve doktoru ile temasta kalması gerekmektedir.
Bu çalışmada, canlı vericiden böbrek nakli gerçekleştirmiş hastaların nakil sonrası
böbrek başarısı incelenmiştir. Bu amaçla Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve
Tercihlerin İdeal Çözüme Yakınlık Derecelerine Göre Sıralanması Tekniği
(TOPSIS) ile çok ölçütlü karar verme modeli oluşturulmuştur. Hastaların test
sonuçlarında zaman içerisinde meydana gelen iyileşmeler ve kötüleşmeler
doğrultusunda hastaların bireysel bazda durumlarının izlenebileceği bir model
ortaya konmuştur. Modelde en kritik nokta nakil sonrası rutin testlerinin
ağırlıklandırılmasıdır. Bu sebeple kriter ağırlıklandırma işlemi için nefroloji alanında
uzman doktorların görüşlerinden faydalanılmıştır. Bu ağırlıklandırmalar AHP ve
TOPSIS modellerine girdi olarak verilerek hasta durumlarının nakil sonrası belirli
periyotlarla değerlendirilebileceği bir model önerilmiştir.
Organ transplantation has become a highly developed treatment method in recent
years. The most common organ transplants are kidney and liver transplantation.
Renal transplantation can be obtained from cadaver or live donor. Due to a
shortage of cadaveric donor in Turkey, live donor kidney transplant is done more.
After the successful transplantation, the patient's routine postoperative controls
have great importance. Otherwise, organ losses may occur after transplantation.
At this point, the patient should act consciously and have routine tests.
Additionally, the patient should stay in contact with his doctor.
In this study, the renal success of patients who underwent renal transplantation
from a live donor was investigated. For this purpose, multi-criteria decision making
model was developed by using the Analytic Hierarchy Process (AHP) and
Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS) methods.
In line with the improvements and deterioration of the patients' test results over
time, a performance evaluation model has been put forward in which patients can
be evaluated. The most critical point in the model is the weighting of the after
transplantation routine tests. For this reason, the opinions of specialists in the field
of nephrology were used for criterion weighting. These weightings were given as
input to AHP and TOPSIS models and patient conditions were evaluated after
transplantation period.