Altman Z" Skor yöntemi ile havayolu şirketlerinde finansal başarısızlık tahmini
Özet
Bu çalışmada havacılık sektörü hakkında genel bilgi verildikten sonra araştırma
kapsamında seçilen üç ülke olan Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere’deki
havacılık sektörüne ilişkin bir takım temel göstergeler açıklanmıştır. Çalışmanın analiz
kısmında Altman (1993) modeli kullanılarak bu 3 ülkeye ait 6 havayolu şirketinin finansal
başarısızlık tahminleri yapılmaktadır. Çalışma 2014-2018 yılları arasındaki şirket verilerini
kapsamaktadır ve her şirket için yıllık finansal tablolar kullanılmıştır.
Havacılık sektörüyle ilgili dünya genelinde havacılık sektörünün ekonomik
büyümeye oranla daha hızlı büyüdüğü ortaya çıkmıştır. Havayolu şirketlerinin ortalama %80
koltuk doluluk oranı yakaladığı gözlemlenmiştir. Havayolu şirketlerinin devamlı olarak
yolcu ve uçak sayısını artırmakta olduğu saptanmıştır. Oran analizine göre havayolu
şirketlerinin genelinde negatif bir çalışma sermayesi olması bu sektörün likidite konusunda
yaşadığı problemleri ortaya çıkarmaktadır. Kâr biriktirme konusunda köklü şirketler
başarısızken kârlı ama genç firmaların daha çok kâr biriktirdikleri gözlemlenmiştir.
Altman (1993) tarafından hizmet sektörü için tavsiye edilen Z” skor yöntemiyle
yapılan finansal başarısızlık tahmininde Türkiye’de Türk Hava Yolları sürekli finansal
başarısızlık yaşarken Pegasus ise 2014’te gri alanın üst tarafındayken ve 2015’te finansal
başarıyı yakalamışken 2016’da Türkiye’de yaşanan olaylar sonrası artan döviz kuru ve
maliyetler yüzünden başarısızlık yaşamış ve sonrasında gri yani muğlak alanda seyretmiştir.
ABD’de ise American Havayolları finansal başarısızlık yaşarken Southwest Havayolları
devamlı olarak artan bir başarı yakalamıştır. Birleşik Krallıkta’da Virgin Atlant ic
Havayolları sürekli olarak negatif Z” skoruna sahiptir. Easy Jet havayolları ise istikrarlı
olarak finansal başarı yakalamıştır. Analize göre ulusal uçuşlara ağırlık veren Pegasus,
Southwest ve Easy Jet Havayolları firmalarının şirketlerin finansal olarak başarılı oldukları
sonucuna ulaşılırken uluslararası uçuşlara ağırlık veren şirketlerin finansal başarısızlık
yaşadığı gözlemlenmiştir. Üç ülkede de ulusal uçuşlara ağırlık veren havayolu şirketlerinin
uluslararası uçuşlara ağırlık veren şirketlerden daha kârlı oldukları ortaya çıkmıştır.