| dc.description.abstract | Hedonik açlık, vücudun ihtiyacı olmadığı halde, lezzetli besinlere karşı aşırı yeme isteğinin
duyulması sonucunda, besinin tüketilmesinden zevk alma kavramıdır. Günümüzde
obezojenik yaşam tarzı ve çalışma koşullarının değişmesi bireylerin besin tüketimini
etkilemektedir. Bireylerin besin tüketimlerini etkileyen hedonik açlık ve uyku kalitesinin
saptanması önemlidir. Bu çalışma; ofis saatli ve nöbetli çalışan erkeklerin hedonik açlık
durumları ile beslenme durumları ve uyku kalitesi arasındaki ilişkiyi göstermek amacıyla
planlanmıştır. Çalışma, Haziran 2019 – Ağustos 2019 tarihleri arasında Ankara’da yaşayan
25 – 40 yaş arası gönüllü 64 ofis saatli çalışan ve 64 nöbetli çalışan erkek birey olmak üzere
toplam 128 erkek yetişkin üzerinde yürütülmüştür. Bireylerin kişisel özelliklerine, sağlık
bilgilerine, beslenme alışkanlıklarına ve fiziksel aktivite düzeylerine ilişkin bilgileri
saptamak amacıyla anket formu, hedonik açlık durumlarını belirleyebilmek amacıyla Besin
Gücü Ölçeği (BGÖ) uygulanmıştır. Bireylerin uyku kalitesini ölçmek için Pittsburgh Uyku
Kalite İndeksi (PUKİ), Görsel Analog Skalası(VAS) ölçeği ile besin tüketimi
değerlendirilmiştir. Ofis saatli çalışanların yaş ortancası 33.50[2.00] yıl olup, nöbetli
çalışanların ise 26.00[4.00] yıldır. Ofis saatli ve nöbetli çalışanların sırasıyla Beden Kütle
İndeksi (BKİ) ortalaması 25.8±2.75 kg/m2 ve 25.3±2.25 kg/m2 iken; vücut yağ oranı
ortalamaları ise 21.2±4.34 ve 19.7±4.25’dır. Ofis saatli çalışanların Besin Gücü Ölçeği
(BGÖ) toplam puanı 4.8±2.49 ve nöbetli çalışanların ise 4.4±2.65 olarak saptanmıştır
(p>0.05). Ofis saatli çalışanların hedonik açlık oranı %43.8, nöbetli çalışanların ise %57.8
olarak değerlendirilmiştir (p>0.05). Çalışma durumu ile gece/gündüz uykudan kalkıp ufak
tefek atıştırmalık yapma durumu arasındaki ilişki istatistiksel olarak önemli bulunmuştur
(p=0.001). Ofis saatli çalışanların toplam BGÖ puanı arttıkça öznel uyku kalitesi pozitif
olarak artmıştır (p<0.05). Nöbetli çalışanların ise toplam BGÖ puanı arttıkça ara öğün sayısı
artmaktadır (p<0.05). Ofis saatli çalışanların toplam BGÖ puanı arttıkça kremalı pasta, gazlı
içecekler, fast-food, kuruyemiş çeşitleri, dondurma ve meyve tüketimleri isteği (p<0.05)
;PUKİ toplam puanları arttıkça gazlı içecekler, patates kızartması, ekmek çeşitleri, makarna, hamur işleri, kuruyemiş çeşitleri, dondurma, meyve tüketimleri isteği pozitif yönde
artmaktadır (p<0.05). Nöbetli çalışanların fast-food, ekmek çeşitleri ve hamur işleri tüketim
isteği artıkça BGÖ toplam puanları pozitif yönde arttmaktadır (p<0.05). Ayrıca meyve
tüketim isteği arttıkça PUKİ toplam puanı azalmaktadır(p<0.05). Ofis saatli çalışanların
hedonik açlığı olan bireylerde zayıflama diyeti uygulama sıklığı daha fazla olduğu
saptanmıştır (p<0.05). Ofis saatli çalışanlarda vücut ağırlığı (kg) artıkça BGÖ toplam puanı
da pozitif yönde artmaktadır (p<0.05). Ofis saatli çalışanlarda enerji (kkal/gün) alımı artıkça
vücut yağ yüzdesi (%) (p<0.05); nöbetli çalışanlarda da enerjinin yağdan gelen yüzdesi
arttıkça BKİ(kg/m2) ve iskelet kas kütlesi(kg) artmıştır (p<0.05).Ofis saatli çalışanlarda
enerjinin yağdan gelen yüzdesi arttıkça ve nöbetli çalışanlarda ise enerjinin
karbonhidratlardan gelen yüzdesi arttıkça PUKİ toplam puanının azaldığı bulunmuştur
(p<0.05). Uyku kalitesine ve hedonik açlığa neden olan faktörlerin belirlenmesi, bireylere
özgü planlanacak beslenme ve fiziksel aktivite programlarına daha doğru yönlendirmeler
yapılmasına, bireylerin beslenme alışkanlıklarının ve uyku düzenlerinin iyileştirilmesine ve
obezitenin önlenmesine ve tedavisine yönelik başarının arttırılmasında katkı sağlayacaktır.
Katılımcı sayısının az olması bu çalışmanın kısıtlılığı olarak düşünülmektedir. Bu nedenle bu
çalışma daha geniş çaplı yapılacak benzer çalışmalarla desteklenmelidir.
Hedonic hunger is the concept of peasure the consumption of food as a result of the desire
to eat excessively against delicious foods even though the body not need them. Nowadays,
it is important to determine hedonic hunger and sleep quality in order to establish a
balanced relationship between the changes in obesogenic lifestyle and working conditions
and food comsuption.This study was conducted on a lot 128 male adults, 64 office worker
and 64 shift worker aged between 25 and 40 years living Ankara between April 2019 and
January 2019. A questionnaire form was applied to determine the personal characteristics,
their chronic disease eating habit and physial activity of the individuals.In order to
determine hedonic hunger status, Food Power Scale (PFS) was applied. Some of the
factors taht can affect individuals hunger status Pittsburgh Sleep Quality İndex
(PSQI),Visual Analogue Scale(VAS) scales and food intake were evaluted .In this study;
the median age of office workers were 33.50[2.00] years,shift workers were 26.00[4.00]
years; the average body mass index(BMI) of office workers 25.829± 2.75 kg/m2 and
25.342±2.25 kg/m2 for shift workers; the mean of office workers body fat ratio was
21.253±4.34 and 19.715±4.259 for shift workers. The PFS total score of the office workers
was found to be 4.89±2.49 points and 4.43±2.65 points for shift workers.Hedonic
hunger average was found to be higher in office workers (p>0.05). Hedonic hunger rate of
office hours workers were 43.8% and 57.8% of workers were evaluted (p>0.05).Significant
was found between work status and waking from sleep to day or night of small snack
consmption in this study (p=0.001). It was observed that the office workers who took part
in increased the PSQI sub-factor( subject sleep quality) score the study, so snack
consumption increased in nightly wakening.(p<0.05). It was observed that office workers
who took part in increased the PFS score the study, so PSQI sub-factor( subjective sleep
quality) score increased (p<0.05). It was observed that shift workers who took part in
incresased the total PFS and PFS sub-factor( food available) scores the study, so number of
snack increased(p<0.05). Office workers consumption cream cake and soft drinks and fasf-food,nuts ,ice cream and fruit and the positive correlation between the total PFS score was
found statistically significant(p<0.05).Shift workes consumption fast-food,bread types,
pastries and the positivite correlation between the total PFS score was found statistically
significant (p<0.05). Shift workes consumption fruit and the negative correlation between
the total PSQI score was found statistically significant (p<0.05). It was determined that the
number of weight-loss dietary regimen was higher in office worker with hedonic hunger
(p<0.05).It was observed that office workers who took part increased the total PFS score
the study,so total body weight increased positively (p<0.05). The percentage of body fat
(%) as energy (kcal / day) intake increases in office worker (p <0.05); BMI (kg / m2) and
skeletal muscle mass (kg) increased as the percentage of energy from fat increased in shift
workers (p <0.05). It was found that as the percentage of energy increased from fat in
office worker anda the percantege of energy from carbonhyrates increased in the shift
worker,the total PSQI score decreased(p<0.05). Determining the factors that cause sleep
quality and hedonic hunger,to provide more accurate guidance to the nutrition and physical
activity programs to be planned for individuals,to improve the nutritional habits and sleep
patterns of individuals will help to improve the success of obesity prevention and
treatment.The limited number of participants is considered to be limitation of this study.
Further studies are needed to investigate factors affecting sleep quality and hedonic
hunger. | en_US |
