Tarihi endüstri mirasi yapıların yeniden işlevlendirilmesi; Abdullah Gül Üniversitesi (Kayseri bez fabrikası)
Özet
Endüstri yapıları yapıldığı dönemin izlerini yansıtan; yapıda yaşanan sosyal, kültürel
,ekonomik ve teknolojik gelişmeler sonucunda mevcutta yer alan özgün işlevlerini ve işlevsel
eskime sonucu ekonomik değerlerini kaybetmektedirler. Dünya’daki hızlı nüfus artışı ve
kentleşmenin artması sonucunda kent merkezinde bulunan tarihi endüstriyel yapıların, atıl ve
bakımsız bir durumda kaldığı görülmüştür. Bu yapıların hızlı kentleşme içerisinde bir boşluğa
dönüştüğü gözlenmektedir. Endüstri Mirası‟ adı altında değerlendirilen bu alanların
günümüzde kullanıcıların ihtiyaçlarına adapte edilerek yeniden işlev, değerlendirmesiyle
kültürel ve tarihi mirasın geleceğe taşınabilmesi koruna bilirliğinin sağlanması gerekmektedir.
Bu şekilde bu yapılar tarihi dokuları korunarak yeni eklentiler kazanarak yeni işleviyle birlikte
ayakta tutulabilir.
İşlevsel olarak günümüzde kullanılmayan fakat fiziksel olarak varlığını devam ettiren endüstri
yapılarının tarihsel ve mimari değerlerinin korunarak geleceğe aktarılması için, yeniden
işlevlendirilmelerinin tarihi yapının izlerini taşıyarak eklemlerin yapılması ve korunmasının
sağlandığı bir konudur. Konu kapsamında Türkiye’de yapılan çalışmalar kentlerde farklı biçim
ve işlevlerde görülmektedir. Yapıldıkları dönemde kent merkezlerinden uzak alanlarda
konumlanan ancak günümüzde kent merkezlerinde bulunan tarihi endüstri yapılarının, mimari
mekân değişimi ve bu yapıların yeniden işlevlendirilmesi sonucu kazandırılan yeni mekânlar
üzerinde durularak, konu mimari koruma kriterleri açısından ele alınmaktadır.
Üretim mekânları gelişimi, endüstri miras tanımı ve kavramı ,yeniden işlevlendirme
kavramı üzerinden neden yeniden işlevlendirme yapılması gerektiğinin nedenleri açıklanmıştır.
Örnek olarak seçilen yapılar arasında Dünya ‘da yer alan iki örnek Türkiye’den ise üç örnek
bulunmaktadır. Bu örneklerin seçilmesindeki en büyük etken tarihi endüstriyel yapı olup yeniden
işlev sonucunda yapıların eğitim binalarına dönüşümü sağlanmasıdır. Ayrıca, örnek yapı
ölçeğinde Endüstri tarihi yapı olarak Kayseri Bez Fabrikası’nın yeni işlevi olarak Abdullah Gül
Üniversitesi ‘ne dönüştürülmesi incelemesi yapılmıştır. Bu yapılar incelenirken yeniden
işlevlenrimede bulanan müdahaleler kendi aralarında incelenmiş ve en son Abdullah Gül
Üniversitesi üzerinden inceleme yapılarak tablo şeklinde ekleme yapılan müdahaleler
incelenmiştir. Abdullah Gül Üniversitesi incelenirken görsel ve yazılı kaynaklar yardımıyla
yapının ilk inşa gününden durumu belirlenerek ve yapıya kendi içsel ve çevresel özellikleriyle
eklemeler incelenmiş ,elde edinilen gözlem ve bilgiler doğrultusunda endüstri mirası kapsamında olan ve yeniden işlevlendirilerek kente geri kazandırılan endüstri yapısı olan
Kayseri Bez Fabrikası kapsamlı bir şekilde incelenmiştir.
Industry structures reflect the traces of the period in which they were built; As a result
of social, cultural, economic and technological developments in the building, they lose their
original functions and their economic values as a result of functional aging. As a result of the
rapid population growth in the world and the increase in urbanization, it was observed that the
historical industrial buildings in the city center remained in an idle and neglected state. It is
observed that these buildings turn into a vacuum in rapid urbanization. These areas, which are
evaluated under the name of Industrial Heritage ‟, should be adapted to the needs of the users
today, and it should be ensured that the cultural and historical heritage can be carried to the
future by re-evaluation. In this way, these structures can be kept alive with their new function
by preserving historical textures and gaining new additions.
It is an issue where joints are reconstructed and preserved by carrying the traces of the
historical structure, in order to protect the historical and architectural values of industrial
structures that are not used functionally today but which are physically present, to the future.
The studies in Turkey regarding this issue is seen in different forms and functions in urban
areas. The subject is addressed in terms of architectural protection criteria by focusing on the
new spaces that are located in areas remote from the city centers at the time they were built, but
that are gained as a result of the architectural space change and the re-functioning of the
historical industrial buildings in the city centers.
The reasons for the need for re-functioning are explained through the development of
production spaces, the definition and concept of industrial heritage and the concept of refunctioning.
Examples include structures selected as the world 'There are three examples from
the two samples located in Turkey. The biggest factor in selecting these examples is the
historical industrial building, and the transformation of the buildings into educational buildings
as a result of the function again. In addition, the study of transforming the Kayseri Cloth Factory
as the historical structure of the sample structure into Abdullah Gül University as the new
function has been examined. While examining these structures, the interventions that were
found in the re-functioning were examined among themselves, and the interventions that were
added to the table in the form of a table were examined through the last examination by
Abdullah Gül University. While examining Abdullah Gül University, Kayseri Bez Factory,
which is an industrial heritage which is included in the industrial heritage and re-functionalized
in line with the observations and information obtained, has been comprehensively determined by the visual and written sources, by determining the condition of the building from the first
day of construction. It was investigated.