| dc.description.abstract | Çalışma hayatında işçi ve işveren arasındaki hukuki ilişkinin temelinde iş sözleşmesi yer almaktadır. İş sözleşmesi, niteliği itibariyle her iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme olduğundan hem işçi hem de işveren açısından birtakım hak ve yükümlülükler öngörmüştür. Bununla birlikte, iş sözleşmesinde, taraflarca edimin ifası ile borç sona ermez, süreklilik arz etmektedir. Bu doğrultuda, işçi tarafından sözleşme gereği yerine getirmek zorunda olduğu yükümlülükler, işverenin etkisi altında işyerinin içerisinde veya dışarısında, iş organizasyonu çerçevesinde ifa edilir.
İş sözleşmesinin İş Kanunu’nda yapılan tanımından yola çıkıldığında, işçinin asıl borcunun, bir işi görme yükümlülüğü altına girmesi olarak değerlendirilmiştir. İlgili mevzuatlar veya taraflar arasında akdedilen sözleşmede işin ne olduğu, nasıl veya nerde görüleceği gibi durumlar belirli çerçevede belirlenmiş olsa dahi; iş ilişkisinin tüm ayrıntıları ile düzenlenmesi mümkün değildir. Bu durumlarda, işverenin yönetim hakkı karşımıza çıkmaktadır. Nitekim, sınırları yasalarda veya sözleşmede belirlenmeyen konularda, işçi tarafından iş görme yükümlülüğü yerine getirilirken işveren, yönetim hakkını (talimat verme hakkını) kullanarak, işçisini yönlendirmektedir. İşçi ise, işverenin belirli sınırlar çerçevesinde vermiş olduğu talimatlara, iş sözleşmesini diğer sözleşme türlerinden ayıran bağımlılık unsurunun doğal bir sonucu olarak uymak zorundadır.
Çalışmada, işçinin itaat yükümlülüğünün geniş bir çerçevede araştırılması açısından, öncelikle işverenin yönetim hakkının ne olduğundan ve bu hakkı ile işçinin görmekle yükümlü olduğu işin ifası sebebiyle işçiye vereceği talimatlardan, bu talimatların neler olabileceğinden ve talimat vermenin sınırlarından bahsedilmiş; akabinde ise, işçinin bu talimatlara uyma yükümlülüğünün ne olduğu ve sınırları ile bu yükümlülüğe uyulmaması durumunda işçinin karşılaşılabileceği müeyyideler üzerinde durulmuştur.
Bu doğrultuda, öncelikle çalışmanın ilk bölümünde; iş hukukunun temel kavramlarından olan işçi, işveren, işyeri kavramlarına ve taraflar arasındaki hukuki ilişki gereği yüklendikleri borçların neler olduğu incelenmiştir.
Kavramlara yer verilmesinin akabinde, çalışmanın ikinci bölümünde, işçi tarafından iş görme yükümlülüğünü yerine getirirken işverenin talimat vermesini sağlayan yönetim hakkından bahsedilmiştir. İşverenin iş sözleşmesinden kaynaklanan haklarından biri olan yönetim hakkının tanımı, kapsamı, sınırları ve yönetim hakkını nasıl kullanabileceği konusu üzerinde durulmuştur. Nitekim, işveren, elinde bulundurduğu yönetim hakkı ile, işçinin görmekle yükümlü olduğu bir işi nasıl, nerede veya ne şekilde ifa edeceğine ilişkin vereceği talimatlarla işçiyi yönlendirmektedir. İşveren yönetim hakkı gereği işçiye iş ile ilgili talimatlar verebileceği gibi; işyerinin düzenine ilişkin talimatlar da verebilmektedir.
İşçi, işverenin yönetim hakkı çerçevesinde verdiği talimatlara uymakla yükümlüdür. Bu doğrultuda, çalışmanın üçüncü bölümünde, esas araştırma konusu olarak belirlenen işçinin talimatlara uyma yükümlülüğü detaylı olarak araştırılmış olup; öncelikle talimat kavramının ve türlerinin neler olduğu, talimatlara uyma yükümlülüğünün hukukumuzdaki yeri ve nasıl ifa edileceği, talimatlara uygun olarak işçinin iş görme yükümlülüğü ve bu yükümlülüğüne aykırı olarak davranabileceği istisnai haller incelenmiştir.
Her iki tarafa borç yükleyen sözleşmelerden biri olan iş sözleşmesinde, sözleşmenin taraflara yüklediği sorumlulukların yerine getirilmemesi durumunda, çeşitli müeyyideler bulunmaktadır. Bu doğrultuda işçi, istisnai haller haricinde iş görme ve talimatlara uyma yükümlülüğüne aykırı hareket etmesi durumunda birtakım müeyyidelerle karşılaşabilecektir. Çalışmanın son bölümünde ise, işçinin karşılaşabileceği bu müeyyidelerden bahsedilmiş olup, işveren tarafından başvurulabilecek hukuki ve sözleşmesel haklara yer verilmiştir.
The employment contract is at the core of the legal relationship between the employee and the employer in business life. Since the employment contract is a contract that imposes debts on both parties in terms of its nature, it sets forth some rights and obligations for both the employee and the employer. However, in the employment contract, the debt does not end with fulfillment of execution, it is permanent. Accordingly, the obligations that the employee has to fulfill in accordance with the contract are executed within the framework of the work organization, inside or outside the workplace under the influence of the employer.
Based on the definition of the employment contract made in the Labor Law, the debt of performing a work has been defined as the main debt of the employee. Even if the situations such as what the job is, how or where it will be done are determined in a specific framework in the contract concluded between the parties or in the relevant legislation; it is not possible to regulate the business relationship with all the details. In these situations, the employer's right of administration becomes relevant. As a matter of fact, in matters where the limits are not specified in laws or contracts, the employers direct their employees using the right of administration (the right to give instructions). The employee, on the other hand, must comply with the instructions given by the employer within certain limits as a natural result of the dependency factor that distinguishes the employment contract from other types of contracts. In the study, in order to investigate the obedience obligation of the employee within a broad framework, firstly what the employer's management right is and the instructions to be given to the employee due to this right and the performance of the work that the employee is obliged to see, the limits of giving these instructions and the limits of giving instructions were investigated; subsequently, the issue of what the obligation of the employee to obey these instructions is and the limits and the sanctions that the employee may encounter if this obligation is not complied with was specified.
Accordingly, in the first part of the study; the basic concepts of labor law such as the concepts of employees, employers, workplaces and the debts they are charged due to the legal relationship between the parties were investigated.
Following the introduction of the concepts, in the second part of the study, the right of administration, which enables the employer to give instructions to the employee while they fulfil their obligation to work, was mentioned. The definition, scope and the limits of the employer’s right of administration, which is one of the rights arising from the employment contract, as well as the issue of how this right can be exercised were given. As a matter of fact, the employers direct their employees on how, where and in what way the employee will perform the work they are obligated to perform by giving them instructions in accordance with the right of administration they possess. The employers can also give the employees instructions regarding the job, as well as the general layout of the workplace.
The employee is obliged to follow the instructions given by the employer within the framework of their right of administration. Accordingly, in the third part of the study, the employee’s obligation to follow the instructions, which has been determined as the main research subject of the study, has been investigated in detail; and firstly, what the concept and types of instruction are, what the place of the obligation to comply with the instructions is in our law and how it will be performed, the employee's obligation to work in accordance with the instructions and the exceptional cases in which it may act against this obligation were examined. In the employment contract, which is one of the contracts that imposes debts to both parties, there are various sanctions in case the responsibilities imposed by the contract are not fulfilled. Accordingly, the employee may encounter certain sanctions if they act in contrary to their obligation to work and follow instructions, except in exceptional circumstances. In the last part of the study, the sanctions that the employee may encounter in such situations were mentioned, and the legal and contractual rights that can be applied by the employer were included. | en_US |
