Finansal ve finansal olmayan bilgilerin şirket raporlamalarında bir arada kullanılması: Savunma sanayi şirketleri üzerine bir inceleme
Özet
Ekonomik ve politik buhranlar, çevresel sorunlar, istikrarsızlık, şirket ve kurumlara karşı
güvensizlik gibi sebepler dolayısı ile iç ve dış paydaşların şirketlerden bilgi talepleri
artmıştır. Şirket ortakları, yatırımcılar ile diğer tüm iç ve dış paydaşların karar alma
süreçlerinde finansal bilgiler tek başına ihtiyacı karşılayamaz duruma gelmiştir. Bu durum,
ağırlıklı olarak finansal bilgilere yer veren bağımsız denetim raporu, faaliyet raporu gibi
raporların yanı sıra çoğunlukla finansal olmayan bilgiler içeren kurumsal ilkelere uyum
raporu, sürdürülebilirlik raporu, entegre rapor gibi yeni rapor türlerinin ortaya çıkmasını
sağlamıştır. Geleceğin raporlama yaklaşımlarının tüm bu finansal ve finansal olmayan
bilgilerin birbirleriyle ilişkilendirilerek bir arada sunulmasını içereceği
değerlendirilmektedir. Uzun dönemde amaç; ekonomik, sosyal ve çevresel boyutlarda
şirketlerin, tüm paydaşların ve genel olarak toplumun fayda sağlamasıdır.
Bu tezde, şirketler tarafından uygulanan raporlama çerçeveleri incelenerek, şirketlerin bu
çerçevelerden hangilerini kullandığı, bu raporlarda hangi finansal olan ve olmayan bilgileri
açıkladığı ve bu bilgileri arasında nasıl bir ilişki kurduğu ortaya konulacaktır. Şirketlerin
paydaşlarının finansal bilgilere dayalı olarak gerçekleştirdikleri karar alma süreçlerinin,
finansal olmayan bilgilerden etkilendiği ve bu sebeple şirketlerin artık iki tür bilgiyi bir arada
sunan raporlar hazırlamaya yönelmeye başladığı hususu, savunma sanayi sektöründen
seçilen global ve yerel firmalardan olan: Aselsan Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş., Otokar
Otomotiv ve Savunma Sanayii A.Ş., Lockheed Martin Corporation ve Northrop Grumman
şirketleri üzerinden incelenecektir.
Finansal olmayan veriler ile alakalı şablonu ve kuralları katı, kesin çizgilerle tanımlanmış
çerçeveler bulunmamaktadır. Fakat savunma sanayi sektöründe yer alan şirketlerin faaliyet
gösterdikleri çevre, amaçları, gereklilikleri benzerlik gösterdiği için, bu sektörde yer alan
firmaların açıkladıkları finansal olmayan bilgilerin benzer konulardan oluştuğu
değerlendirilmektedir ve bu husus çalışmanın son bölümünde incelenmiştir.
Information requests of internal and external stakeholders from companies have increased
for reasons such as economic and political crises, environmental problems, instability and
insecurity against firms and institutions. Financial information has not been able to meet the
needs alone in the decision-making processes of company’s shareholders, investors and all
other internal and external stakeholders. This situation reveals reports which mostly contain
non-financial information such as corporate governance report, sustainability report and
integrated report in addition to reports such as independent audit report, which mainly
contain financial information, and the annual report. It is considered that the reporting
approaches of the future will involve presenting all of these financial and non-financial
information by associating them with each other. Because the aim in the long term is to
benefit of companies, all stakeholders and generally society in economic, social and
environmental dimensions.
In this thesis, the reporting frameworks applied by the companies will be examined, which
of these frameworks the companies use, what financial and non-financial information they
explain in these reports and how they relate this information. The fact that the decisionmaking
processes carried out by the stakeholders of the companies based on financial
information are affected by non-financial information and therefore companies have started
to prepare reports that present two types of information together will be exemplified through
global and local companies to be selected from the defense industry sector.
There are no rigid, strictly defined frames of templates and rules related to non-financial
data. However, since the operational environment, objectives and requirements of the
companies in the defence industry sector are similar, it is considered that the non-financial
information disclosed by the companies in this sector is evaluated to consist of similar issues
and this point has been examined in the last part of the study.