| dc.description.abstract | Teknoloji ve okuryazarlıktaki değişim ve gelişmeler 20. ve 21.yüzyılda dijitalleşmeyle birlikte hız kazanmış ve bu hız, eğitim alanına da çeşitli yönleriyle yansımıştır Görseller, artık hayatımızın her alanında ve her anında daha çok karşımıza çıkan nesnelerdir. Bu bakımdan eğitimde, özellikle de dil eğitiminde görsel okuryazarlık önemli bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. İlk kez John Debes ile alanyazında yer alan görsel okuryazarlık kavramı; belki de dünyadaki ilk insanların var olduğu günlerden bugüne kadar gelebilmeyi başarmış önemli bir öğrenme alanıdır. Görsel okuryazarlığın eğitimde de bir öğrenme alanı olarak yer bulması gelecek nesiller açısından büyük önem taşımaktadır. Özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren görsel okuryazarlık üzerine çeşitli tanımlamalar yapılmıştır. Yapılan tanımlamaların kesiştiği ortak noktalar; görsel okuryazarlık süreçlerinin görsel bir dil, düşünme ve uygulamaları kapsayan yapıda olmasıdır. Bu durum görsel okuryazarlığın kapsamının görsel olan mesajı alma ve üretme noktasında önemli olduğunu vurgulamaktadır.
Bu çalışmada, 2018 MEB Türkçe Dersi Öğretim Programı ve 2020-2021 eğitim-öğretim yılı MEB ortaokul Türkçe ders kitapları görsel okuryazarlık bağlamında ele alınmış; görsel okuryazarlığın Programda ve Türkçe ders kitaplarında nasıl yer aldığı incelenmiştir. 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı incelenirken, geçmiş yıllara ait Türkçe Dersi Öğretim Programlarına da bakılmış, böylece Programlarda ‘görsel okuryazarlık’la ilgili olarak yıllara göre gerçekleşen değişim ve gelişmeleri değerlendirmek amaçlanmıştır. Araştırma sonucunda, görsel okuryazarlık kazanım ve açıklamalarının 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda yeterli düzeyde olmadığı görülmüştür. Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda bir ‘öğrenme alanı’ olarak ‘görsel okuryazarlık’a daha fazla yer verilebileceği düşünülmektedir.
Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda görsel okuryazarlıkla ilgili olarak yer alan kazanımların Türkçe ders kitaplarına yansımasını görmek ve görsel okuryazarlığın ders kitaplarında ne şekilde yer aldığını anlamak amacıyla ders kitaplarındaki etkinlikler/sorular da incelenmiştir. Her bir öğrenme alanı (dinleme, okuma, konuşma ve yazma) için ayrı birer kategori oluşturularak, öğrenme alanları içerisinde görsel okuryazarlık çalışmalarını kapsayan etkinlik ve soruların oranı tablolar aracılığıyla aktarılmıştır. Çalışmada, 2020-2021 eğitim öğretim yılı ortaokul Türkçe ders kitaplarına yönelik inceleme doğrultusunda Türkçe ders kitaplarında görsel okuryazarlık etkinlik ve sorularına daha fazla yer verilebileceği sonucuna ulaşılmıştır. MEB ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan görsel okuryazarlık uygulamalarının büyük bir çoğunluğunun, yenilenmiş Bloom taksonomisinin alt basamaklarını kapsayan bir yapıda olduğu görülmüştür ve bu durum Türkçe ders kitapları için olumlu bir göstergedir. Dolayısıyla, çalışma sonucunda 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda ve ortaokul Türkçe ders kitaplarında ele alınan ‘görsel okuryazarlık’la ilgili bulgu ve tartışmaların alanyazın ve bundan sonra yapılacak araştırmalar için katkı sağlayacağı düşünülmektedir. With technological developments and changes in literacy types, now the world is in a very different information age in the 21st century. Images are objects that we encounter in every area and every moment of our lives, so it is very important to understand. Visual literacy was discovered by John Debes and entered the literature for the first time. Perhaps it is an important learning area that has managed to survive from the days when the first people in the world existed. It is also important for future generations that such frequently encountered visuals have a place in education systems. Various definitions have been made on visual literacy for nearly 50 years. The points where the definitions intersect in a common idea is that the visual literacy processes are in a structure that includes a visual language, thinking and practice. This situation indicates that the visual literacy field is important at the point of receiving and producing the visual message. In this study, the studies covering the visual literacy processes in the 2018 MEB Turkish Course Curriculum and the 2020-2021 Academic Year MEB Secondary School Turkish Textbooks were examined. While examining the 2018 MEB Turkish Course Curriculum, the MEB Turkish Course Curriculums of the past years were also included in the study. With this, it is aimed to reveal the change of visual literacy studies over the years so this way, more useful criticisms can be made for 2018 MEB Turkish Course Curriculum. As a result of the research, it has been seen that visual literacy acquisitions and explanations are very few in the 2018 MEB Turkish Language Curriculum. It has been determined that this situation also affects the MEB Secondary School Turkish Textbooks. textbooks; were examined in two separate categories as activities and questions. The ratio of activities and questions covering visual literacy studies are included in the tables. As a result of the examinations, it was seen that the visual literacy activities and questions in the 2020-2021 Academic Year MEB Secondary School Turkish textbooks were insufficient. In addition, the analyzes in the MEB Secondary School Turkish textbooks were carried out in the context of the Revised Bloom Taxonomy. Most of the studies in the book address the lower levels of the revised Blomm taxonomy. Therefore, as a result of the study, various criticisms were brought to the dysfunctional visuals found in the MEB Secondary School Turkish Textbooks and various suggestions were made in terms of supporting future research. | en_US |
