Paralel montaj hattı dengeleme ve ürün atama problemi için yeni matematiksel modeller
Abstract
Bir nihai ürün oluşturan parçaların belirli bir sıra düzeninde birleştirilme işlemine montaj denilmektedir. Nihai ürün üretmek için yarı mamulün robotik kol, konveyör veya başka bir hareketli taşıma sistemi vasıtasıyla taşınarak montajın gerçekleştirildiği sistematik yapıya montaj hattı denilmektedir. Benzer veya farklı tipte ürün talebinin olduğu işletmelerde paralel olarak konumlandırılan düz montaj hatları kullanılabilir. Paralel olarak konumlandırılan birden fazla düz montaj hatlarının eş zamanlı dengelenmesine, Paralel Montaj Hattı Dengeleme Problemi (PMHDP) denilmektedir. PMHDP’nde her hatta üretilecek olan ürün belirlidir. Oysaki hatlarda üretilecek olan ürünler farklı şekilde belirlenirse, operatör sayısında azalmalar sağlanabilir veya çevrim süresi azaltılabilir. Bu tez kapsamında, montajı yapılacak olan ürünlerin hatlara atandığı PMHDP’nin bir uzantısı ele alınmıştır. Paralel Montaj Hattı Dengeleme ve Ürün Atama Problemi (PMHD-ÜAP) olarak isimlendirilen bu problemin amacı çevrim süresini enküçüklemektir. PMHD-ÜAP’nin çözümü için istasyon odaklı ve operatör odaklı matematiksel modeller geliştirilmiştir. Geliştirilen istasyon odaklı ve operatör odaklı matematiksel modeller kaynaklarda iyi bilinen kıyaslama problemleri üzerinde performansları karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, operatör odaklı matematiksel model daha etkin sonuçlar vermektedir. Assembly is that parts which constitute end product are combined how they are neatly. Assembly line is what products are assembled by way of robotic system, conveyor, etc. More conventional assembly lines what arranges collaterally to another are able to be used in industrial enterprises which more different productions or more same productions are ordered. Parallel Assembly Line Balancing Problem (PALBP) is assembly lines which are collaterally balance simultaneously. Product which is produced is determined at every assembly lines. Number of operator is able to decrease or cycle time is able to decrease whereas products which are produced at the assembly lines are determined different type. In this study, PALBP’s extent that products which are assembled at assembly lines are assigned is explained. Purpose of parallel assembly lines balancing and assignment of product problem (PALB-APP) is minimized cycle time. Station oriented mathematical model and operator oriented mathematical model are improved for solution of PALB-APP. Station oriented mathematical model and operator oriented mathematical model are compared on comparison problems that are known well in the sources. According to acquired solutions, operator oriented mathematical model is more efficient than station oriented mathematical model.