Örgüt içerisinde yalıtılmış ve otonom bölümlere karşı geliştirilen olumsuz ilişkiler
Özet
Örgütler, hayatta kalmak için çevre koşullarına ve karşılaştığı belirsizliklere karşı baş etmek
zorundadır. Bu amaçla yapılarında çeşitli uzmanlıkta alt bölümler tasarlarlar. Uzmanlaşmış
bölümler sorumluluğundaki çıktıları oluşturmak için örgütün onlara sağlayacağı fakat sınırlı
olan kaynaklara ihtiyaç duyarlar. Örgütte aynı kaynağa ilgi duyan başka bölümlerin varlığı
rekabet ortamı oluşturacaktır. Kaynağı elde etmede avantaj sağlamak için bölümler çıkarları
doğrultusunda güçlerini kullanabileceklerdir. Güç vasıtası ile kaynak paylaşımındaki
çıkarcılık bölümler arası kurulan ağ ilişkilerinin olumsuz bir hale gelmesine neden
olabilecektir. Bu bağlam da anılan bölümlerdeki bireyler arası gerçekleşecek ilişkilerin
türüne yansıyabilecektir. Bu içerikte düzenlenen araştırmamız kapsamında, temel olarak
“yalıtılmış ve otonom bölümlere karşı geliştirilen olumsuz ilişkilerin kökeni nedir?”
sorusuna cevap aranmıştır.
Anılan olumsuz ilişkilerin yapısal biçimde nasıl belirlendiğini keşfetmek için yaptığımız
araştırmamız, devlet kurumlarına teknolojik sistem çözümleri sağlayan, çalkantılı çevre
koşullarında faaliyet gösteren, matris yönetim biçimi uygulayan ve yüksek seviyede
uzmanlaşmış bir vakıf kuruluşundan elde edilen verilerle gerçekleştirilmiştir. Araştırma
sorusuna cevap bulmak amacıyla nitel ve nicel bakış açılarını beraber kullandığımız
çalışmamızda önce sosyal ağ anketi yöntemiyle nicel veri toplanmıştır. UCINET Programı
vasıtasıyla örgütteki bölümler arası “ilişki ağ” şeması ve bölümlerin merkezilikleri
çıkarılmıştır. Buna ilaveten yapılan nitel araştırma ile örgüt hakkında kıymetli bilgi ve
dokümanlara ulaşılmış ve tüm bunların içeriğini daha doğru biçimde değerlendirebilmek için
katılımcı gözlemciliğin yanı sıra seçili bölüm çalışanları ile bireysel ve odak grup
mülakatları düzenlenmiştir. Verilerin analizi bütüncül şekilde yapılarak çeşitli çıkarımlarda
bulunulmuş ve bir model elde edilmiştir. Veri analizleri sonucunda; örgütün çalkantılı çevre koşullarında kaynak teminindeki
tepkiselliğini etkince sağlayabilmesi için bazı özel bölümlerini dış etkilerden korumak ve
yapacağı değerli çıktılarını sürekli kılmak için çevreden yalıtarak otonom bir hale getirdiği,
bu durumun anılan bölümlerde nispeten güçlenmeye sebep olduğu, güçlenen bölümlerin
kaynak dağılımındaki çıkarlarını örgütteki diğer bölümlere göre fazlaca gözetme imkânı
buldukları, güçlü bölümlerin çıkarlarını gözetemeyen diğerleri tarafından sevilmedikleri,
çıkar kaybına uğrayan bölümlerin bunun nedeni olarak güçlü bölümleri suçladıkları unsurları
saptanmıştır. Güçlü bölümlere olumsuz ilişki besleyen fakat aynı zamanda onlara bağımlı da
olan güçsüz bölümlerin, kendi çıkarlarını gözetmek için güçlü bölümler ile değiş tokuş bazlı
olumlu ilişki de kurmak zorunda kaldıkları hususu ayrıca tespit edilmiştir.
Sonuç olarak yalıtılmış ve otonom bölümlere karşı geliştirilen olumsuz ilişkilerin kökeni
nedir?” sorusuna cevap bulmak için yapılan araştırma sonrası elde edilen bulgular ve
çıkarımlar kapsamında keşfedildiği düşünülen modele göre, örgütteki bölümler arasındaki
kaynak paylaşımında çıkarcılık, bölümler arası olumsuz ilişkilerin gerçekleşmesine sebep
olmaktadır. Bölümlerin çıkarcılığı ve bölümler arası olumsuz ilişkiler alakasında, örgüt
tasarımı gereği farklılaşan bölümlerin güçleri aracılık yapmaktadır.
Organizations have to cope with environmental conditions and uncertainties in order to
survive. For this purpose, they design specialized subdepartments of various expertise in
their structures. Specialized departments need the limited resources that the organization can
provide to them to create the outputs under their responsibility. The existence of other
departments in the organization that are interested in the same resource will create a
competitive environment. In order to gain an advantage in obtaining the resource, the
departments will be able to use their power in line with their interests. Self-interest in sharing
resources through power may cause the network relations/ties between departments to
become negative. This context may also be reflected in the type of ties that will occur
between individuals in the aforementioned departments. Within the scope of our research
organized in this context, the answer to the question of "what are the origins of negative
ties developed against isolated and autonomous departments" was sought.
Our research to explore how the aforementioned negative ties are determined in a structural
way was carried out with data obtained from a highly specialized foundation institution that
provides technological system solutions to government institutions, operates in turbulent
environmental conditions, implements matrix management style. In our study, in which we
used qualitative and quantitative perspectives together in order to find an answer to the
research question, firstly, the network ties between the departments in the organization and
the centrality of the departments were determined by means of a social network
questionnaire. In addition, valuable information and documents about the organization were
obtained through qualitative research, and in addition to participant observation, individual
and focus group interviews were held with selected department employees in order to
evaluate the content of all these more accurately. The analysis of the data was carried out in
a holistic way, various inferences were made and a suitable model was obtained.After the data analysis such inferences have been made: In order to ensure the responsiveness
of the relevant organization in the supply of resources effectively in the turbulent
environmental conditions, the subject organization makes some departments autonomous by
isolating them from the environment in order to protect them from external influences and
to sustain their valuable outputs. This situation causes these departments to become more
powerful. The powerful departments have the opportunity to take advantage of their interests
more than the weak. The powerful departments are not liked by the others who cannot take
care of their interests. The weak departments that have lost their interests blame the powerful
departments for their loss. In addition, it has been determined that the weak, who have a
negative ties with the powerful departments, but are also dependent on them, have to
establish a positive exchange-based relationship with the powerful departments in order to
protect their own interests.
As a result, within the scope of the data obtained after the research to the model that is
thought to have been discovered to find the answer to the question of "what are the origins
of negative ties developed against isolated and autonomous departments", self-interest in the
organization determines the interdepartmental negative ties. The power of the department,
which differs due to the organizational design, mediates the relation between departments’
self-interest and interdepartmental negative ties.