Obezite cerrahisi olan, zayıflama ilacı kulanan ve sadece diyet yapan obez bireylerin beslenme bilgi düzeylerinin karşılaştırılması
Özet
Obezite, birçok metabolik ve psikolojik rahatsızlığı beraberinde getiren önlenebilir ve tedavi
edilebilir bir hastalıktır. Obezite tedavisinde diyet, farmakolojik ilaçlar ve cerrahi
uygulanmaktadır. Tedavide esas olan yaşam tarzı değişikliği ve bunun ömür boyu
sürdürülmesidir. Bu çalışma; obezite ameliyatı olan, zayıflama ilacı kullanan ve sadece diyet
yapan bireylerin yeme davranışları, beslenme bilgi düzeyleri ve depresyon durumlarının
karşılaştırılması amacıyla planlanmıştır. Çalışma, Ocak 2020 - Mart 2020 tarihleri arasında
araştırmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden Ankara Özel Medisis Hastanesi’ne
başvuran 18-64 yaş arası obez hastalar üzerinde yürütülmüştür. Ameliyat, ilaç ve diyet
grubunda 42 kişi olmak üzere toplam 126 kişi çalışmaya katılmıştır. Çalışmaya katılan
bireylere; çoktan seçmeli ve açık uçlu soruların bulunduğu anket formu; Yetişkinler için
Beslenme Bilgi Düzeyi Ölçeği, Hollanda Yeme Davranış Anketi, Kilonun Yaşam Kalitesi
Üzerine Etkisi Ölçeği ve Beck Depresyon Tarama Ölçeği uygulanmıştır. Beslenme Bilgi
Düzeyi Ölçeği’nde temel beslenme puanı değerlendirildiğindee, ameliyat olan, ilaç kullanan
ve diyet yapan bireylerin ortalama puanları sırasıyla 44.59 ± 10.54, 52.90 ± 7.86, 60.16 ±
8.18’dir. Besin tercihi puanı değerlendirildiğinde, ameliyat olan, ilaç kullanan ve diyet yapan
bireylerin ortalama besin tercihi puanları sırasıyla 28.21 ± 9.39, 33.21 ± 4.89, 41.26 ±
5.97’dir. Diyet ve ameliyat grupları arasında istatistiksel olarak önemli fark olduğu
belirlenmiştir (p<0.001). Hollanda yeme davranış ölçeği değerlendirildiğinde; kısıtlayıcı,
duygusal ve dışsal yeme davranış ortalama puanları ameliyat, zayıflama ilacı ve diyet
grupları arasında istatistiksel olarak önemli fark olduğu belirlenmiştir (Sırasıyla; p<0.001,
p=0.002, p=0.001). Beck Depresyon Envanteri toplam puanı; ameliyat olan bireylerde 21.76
± 10.75, zayıflama ilacı kullanan bireylerde 16.61±9.99, sadece diyet uygulayan bireylerde
11.73 ± 9.66 olarak bulunmuştur. Gruplar arasında depresyon envanteri toplam puanları
karşılaştırıldığında istatistiksel olarak önemli fark olduğu görülmektedir (p<0.001). Gruplara
göre kilonun yaşam kalitesi üzerine etkisi ölçeği incelendiğinde ameliyat olan, ilaç kullanan ve diyet yapan grupların ortalama yaşam kalitesi puanı arasında istatistiksel olarak önemli
fark olmadığı görülmektedir (p>0.05). Sonuç olarak obezite tedavisinde üç farklı yöntemi
uygulayan bireylerin süreçleri ve çeşitli özellikleri karşılaştırılmış ve beslenme bilgi düzeyi,
depresyon, yeme davranışları ve yaşam kaliteleri ortaya konulmuştur. Obezitenin
tedavisinde kalıcı sonuçlar alabilmek için yaşam tarzı değişikliği şarttır. Yaşam tarzı
değişikliğinin bireylere adapte edilebilmesi için tedavi planının, kişinin depresyon ve yeme
davranışları durumlarının iyi belirlenmesi gerekmektedir ve tedavide multidisipliner
yaklaşım büyük önem arz etmektedir. Zayıflama yöntemlerinde eksik kalan konular iyi
belirlenmeli ve gelecekte yapılacak çalışmalar bu konularda spesifikleştirilmelidir