Kripto para ve kripto paranın muhasebeleştirilmesi: Kripto para birimleri ile ilgili düzenlemelerin Dünyada ve Türkiye’de incelenmesi
Özet
Geçmiş zamandan bu yana insanlar para yerine çeşitli ödeme araçları kullanmışlardır. Deniz
kabuğu, boncuk, taş ve altın, gümüş gibi değerli madenler günümüze kadar paranın yerine
ödeme aracı olarak kullanılmışlardır. Teknolojinin ilerlemesi ile birlikte paranın nakit olarak
elde tutulması oldukça gerilemiş ve değişen insan ihtiyaçlarını karşılayacak daha hızlı,
güvenli, alternatif para birimleri oluşmaya başlanmıştır. 2008 yılında Satoshi Nakamoto
adını kullanan bir kişi veya grup tarafından “Bitcoin: Eşten Eşe Elektronik Ödeme Sistemi”
adlı makale yayınlanmış ve böylece ilk kripto para olan Bitcoin yaratılmıştır. Muhasebenin
temel amacı bilgi kullanıcılarına söz konusu işletmenin içinde bulunduğu finansal durumu
gerçeğe uygun bir şekilde, şeffaf halde sunmaktır. Bu nedenle kripto paraların kaydedilmesi
ve finansal raporlanması konusu önem addetmektedir. Uluslararası Finansal Raporlama
Standartları (UFRS) veya başka bir standart setinin kripto para işlemlerini tam anlamıyla
düzenlemediği görülmektedir (Raiborn ve Sivitanides 2015, 25). Kripto paraların piyasa
değerlerinin ve kullanımının gün geçtikçe artması, muhasebeleştirilmesi konusunun ele
alınmasını gerekli kılmıştır. Bu çalışmada kripto para birimlerinin sınıflandırılması yapılarak
çeşitli kripto para türlerinin tanımları yapılmış, çalışma sistemleri incelenmiş, kripto para
birimlerinin UMS/UFRS kapsamında muhasebe seçenekleri incelenmiş, bu konuda
uluslararası muhasebe kuruluşlarının görüşlerine değinilmiştir. Kripto para birimlerini
yasaklayan ve düzenleyen ülkeler incelenmiş, örnek bazı ülkelerin düzenlemelerine ve yasal
otoritelerinin açıklamalarına yer verilmiştir. Türkiye’de ki yasal otoritelerin kripto para
birimleri hakkındaki yaklaşımlarına değinilmiştir. Literatürde çoğunlukla kripto paraların
maddi olmayan duran varlık olarak sınıflandırılması gerektiği görüşüne yer almakla beraber
buna zıt görüşlerde vardır. Ancak tüm dünyada kabul gören muhasebe ve finansal raporlama
standartları kripto varlıklar için yetersiz kalmaktadır ve kripto para varlıkları tam olarak
karşılayan bir standart bulunmamaktadır. Kripto varlıklar için tüm dünyada kabul edilecek
uluslararası muhasebe, finans ve denetim standartları oluşturulmalı, uygulamaya geçirilerek
belirsizliğin ortadan kaldırılmalı ve uygulama birliği sağlanmalıdır.
Since the past time, people have used various means of payment instead of money. Seashells,
beads, stones and precious metals such as gold, silver have been used as a means of payment
instead of money until today. With the advancement of technology, the retention of money
in cash has declined considerably and faster, safer, alternative currencies have started to be
formed to meet changing human needs. In 2008, an article called “Bitcoin: A Peer-to-Peer
Electronic Payment System” was published by a person or group using the name Satoshi
Nakamoto, thus creating the first crypto currency, Bitcoin. The main purpose of accounting
is to provide information users with the financial position of the business in question in a
fair and transparent manner. Therefore, the issue of registration and financial reporting of
crypto currencies is important. It seems that International Financial Reporting Standards
(IFRS) or another set of standards do not fully regulate cryptocurrency transactions (Raiborn
and Sivitanides 2015, 25). The fact that the market values and usage of crypto currencies are
increasing day by day has made it necessary to address the issue of accounting. In this study,
definitions of various types of crypto currencies were made by classifying crypto currencies,
study systems were examined, accounting options of crypto currencies within the scope of
IAS/IFRS were examined, and the opinions of international accounting organizations were
touched upon in this regard. The countries that prohibit and regulate cryptocurrencies have
been studied, the regulations of some sample countries and the explanations of their legal
authorities have been included. The approaches of the legal authorities in Turkey about
cryptocurrencies are discussed. Although there is an opinion in the literature that crypto
currencies should be classified as intangible assets, there are opposite opinions. However,
accounting and financial reporting standards accepted all over the world are insufficient for
crypto assets, and there is no standard that fully meets crypto currency assets. International
accounting, finance and auditing standards to be adopted all over the world for crypto assets
should be created, implemented, uncertainty should be eliminated and unity of
implementation should be ensured.