Milli mücadele döneminde rıza mühendisliği Halide Edib Adıvar
Özet
Bu tez çalışması Milli Mücadele Dönemi’nde hem İstanbul Hükümeti hem de
Ankara Hükümeti tarafından yürütülmeye çalışılan rıza mühendisliği uygulamalarını
anlatmaktadır. Gustave Le Bon, Sigmund Freud ve Noam Chomsky gibi araştırmacıların
literatüre katkısı ile ortaya çıkan bu kavram, halkların yöneten bir grup tarafından ikna
edilmesi süreçleri ve bu süreçte uyguladığı çeşitli propaganda faaliyetlerinin bir bütünü
olarak düşünülebilir. Bu kavram 20. yüzyıldaki çeşitli araştırmalar ile desteklenmiş ve
halkla ilişkiler alanının en önemli araştırmalarından biri haline gelmiştir. İşte bu tez, bu
yapılan çalışmaların belirttiği uygulamalara Milli Mücadele Dönemi’nde ne kadar sahne
olmuş, bunu açıklamayı hedeflemektedir.
Bu tez çalışması, yukarıda belirtilen halkla ilişkiler kavramının teorik boyutunun,
tarihi süreç ile harmanlanmasını kapsanmaktadır. Bu kapsamı ile daha önce yapılan
çalışmalar arasında özgün bir tez olması amaçlanmaktadır. Bu çalışma boyunca öncelikle
bu kavramın tarihsel gelişimi, araştırmacıların bulguları ve vardıkları sonuçlar ile
yöntemler belirlenmiştir. Daha sonra ise rıza mühendisliği kavramının Milli Mücadele
Dönemi’ndeki uygulamaları açıklanmaya çalışılmıştır. Daha sonra Milli Mücadele'nin
önemli figürlerinden olan Halide Edib Adıvar'ın propaganda faaliyetleri incelenmiştir.
Sonuç olarak, bu tez çalışması, Milli Mücadele'nin kazanılmasında bahsedilen rıza
mühendisliği çalışmalarının ne kadar önemli bir yere sahip olduğunu desteklemektedir.
This study explains the practices of the manufacturing concept term during the
Turkish War of Independence, by both Istanbul and Ankara Governments. This term,
which appeared in the literature with the works of Gustave Le Bon, Sigmund Freud and
Noam Chomsky, is defined as persuasion of the crowds by various propaganda practices
by the ruling class. This term is supported by various works published in 20th century and
became one of the most significant research areas of the public relations field. Therefore,
this study aims to explain the relations between these researches and the methods have
been used during the Turkish War of Independence.
This study contains the theories introduced in the field of public relations above and
their correlation with the historical chronology. In this aspect, it is aimed to promote this
study as a unique one among the others. Throughout the study, the historiography of this
term, the discoveries and results of the researchers and the methods are determined. Then,
the practices of these findings are tried to be explained. In the last chapter, Halide Edib
Adıvar's, who was one of the leading figures of the Turkish War of Independence,
propaganda activities are examined. As a result, this study supports that the manufacturing
consent activities, which have been conducted throughout the Turkish War of
Independence, has very significant role for the victory.