Gözetim çalışmaları temelinde black mirror dizisi: Gerçek ve kurmaca hayat ilişkisi
Abstract
Gözetim pratikleri tarih boyunca olduğu gibi günümüzde de tartışmaya açık bir konudur. Yeni iletişim teknolojilerinin gelişimi ve özellikle sosyal medya kullanımının artmasıyla beraber daha fazla görünürlük kazanan gözetim uygulamaları, gün geçtikçe daha da gelişmekte, yaygınlaşmakta ve içselleştirilmektedir. Günümüzde bu durumu konu eden sanat eserleri, özellikle sinema filmleri ve televizyon dizileri bulunmaktadır; 2011 yılında yayınlanmaya başlayan Black Mirror dizisi de bunlardan birisidir. Dizi kurgusal bir gelecekte iletişim ve gözetim teknolojilerinin insan hayatı üzerindeki etkilerini bir distopya olarak sunmaktadır.
Bu çalışmada yeni iletişim teknolojilerinin eleştirisini yapan Black Mirror dizisinin kurgusal evreni ile gerçek hayat örnekleri karşılaştırılmış, dizinin içeriği analiz edilerek belirli temalar üzerinden bir analiz sunulmuştur. Bu amaçla çalışmada gözetim çalışmaları literatürü incelenmiş, gözetim ve yeni iletişim teknolojileri ile ilgili kavramlar araştırılmıştır. Çalışmanın son bölümünde ise, Black Mirror dizisinin kurgusal evreni ile gerçek hayat örnekleri belirlenen temalar üzerinden karşılaştırılmıştır. Yapılan bu analiz sonucunda görülmektedir ki Black Mirror dizisinin kurgusal evreninin gerçek hayatta da örnekleri mevcuttur. Bu noktada her ne kadar yeni iletişim teknolojilerinin faydalı etkileri olsa da, gözetim mekanizmasına hizmet ettiği unutulmamalıdır. Black Mirror dizisinin yarattığı distopya günümüzde çoktan yaşanmaya başlamıştır.
The surveillance practices are still on discussion today as well as during the history. Surveillance practices which became more visible throughout the improvements of communication technologies and especially social media improvements have been developing, spreading and internalized. Today there are lots of artistic examples on surveillance; especially cinema films and television series. “Black Mirror” TV series; which firstly published in 2011 is one of these examples. Black Mirror is monitoring the effects of the surveillance and communication technologies on human life in a fictional future as a dystopia.
In this study; Black Mirror series’ fictional universe in which critiques of new communication technologies are made is compared with the examples of real life, contents of the series are analyzed and an analysis is made throughout the determined themes. With this aim, surveillance studies literature is examined, concepts on surveillance and new communication technologies are researched. In the last part of the study, Black Mirror series’ fictional universe is compared with the examples of real life through the determined themes. The analysis shows that fictional examples in Black Mirror are also found in the real life practices. At that point, it should not be forgotten that although new communication technologies have useful effects, they also serve to the surveillance mechanism. It can be claimed that the dystopia in Black Mirror is already being lived in real life.